Ég er sammála þér um að það væri ekki gott að hafa einhverja einkarekna grunnskóla o.s.frv en ég held bara að þetta sé ekki nálagt því að fara að gerast á næstu 100 árum.

Staðreynd: Það eru einkareknir grunnskólar á Íslandi
Staðreynd: Það eru einkareknir framhaldsskólar á Íslandi

á að banna þessa skóla? á ríkið að taka þá yfir?
Þetta snýst ekki úm stéttaskiptingu, þetta snýst um valmöguleika, fjölbreytni, betri þjónustu og hagræðingu.

Byrjum á valmöguleikunum og fjölbreytninni. Menntakerfið á Íslandi er ansi einsleitt, hvert sem þú ferð er sama ríkisstaðlaða kerfið. Einkareknir skólar geta markað sínar eigin stefnur og boðið upp á fjölbreytilegt nám sem fellur að kröfum nemenda. Þannig geta nemendur valið skóla við sitt hæfi.

Það augljóst að þar sem er samkeppni um að fá nemendur til þess að vera í skólunum verða skólarnir að veita góða þjónustu til þess að lokka nemendur til sín. Þetta gildir hinsvegar ekki um ríkisreknu skólana, þar er enginn drifkraftur til þess að græða peninga að hálfu kennara og stjórnenda, það skiptir litlu hvort að ríkisreknu skólarnir skili lélegum, sæmilegum eða góðum árangri, launapakkinn er jafn stór. hinsvegar drífur gróðavonin forstöðumenn einkareknu skólana áfram til þess að bjóða upp á góða þjónustu þar af leiðandi góða kennara, þessir kennarar sjá upp á það að ef þeir vinna ekki vinnuna sína vel þá er það ekki gott fyrir skólann og þar af leiðandi gæti starf þeirra verið í hættu, þannig að þeir leggja metnað sinn í að mennta krakkana vel, svo væri hægt að taka upp bónuskerfi eftir árangri með krakkana.

Gróðavon stjórnenda og eigenda fælist í því kerfi sem er kallað ávísanakerfi (voucher-system) þar sem ríkið úthlutar hverjum og einum nnemanda jafna upphæð og öllum öðrum sem nnemur þeim grunn kostnaði sem fer í nám, síðan getur nemandinn valið skóla að egin vali og hugsanlega borgað aukalega ef hann óskar þess. Til þess að skólarnir haldi nemendum og peningunum sem fylgja þeim þurfa þeir að veita sem besta þjónustu á góðu verði.

Það verður ekki mikil “stéttaskipting” ef staðið er rétt að hlutunum, kerfið í bandaríkjunum er í rúst og einkavæðing hér þýðir ekki að við ætlum að taka upp það kerfi, bandaríkjamenn eru sjálfir að ræða um að taka upp þetta ávísanakerfi sem hér um ræðir til þess að stuðla að auknum jöfnuði og fjölbreytni.

Hvers konar erkibull er þetta? Þú þarft ekki að hlusta á allt sem rauð-grænir predika og lepja það upp án þess að athuga alla þætti fyrst.

Til að byrja með skaltu gera þér grein fyrir því að ef að hlutur er einkavæddur þarf ekki að þýða að allur peningur komi frá einkaaðilum, hann kemur líka frá samneyslunni. Lögga, sjúkrahús og menntakerfið gæti allt verið rekið af einkaaðilum fyrir opinbert fé.

Tökum opinbera skóla í Bandaríkjunum sem dæmi. Þeir eru flestir illa reknir og peningum sóað í stórum stíl. Kennarar eru lélegir og því koma nemendur þaðan út með lélegar einkunnir.
En í Bandaríkjunum eru líka reknir skólar af trúfélögum, félagasamtökum og einkaðilum. Þar er um samkeppni á milli þessara að ræða og því reyna þeir að ná sem bestum árangri með minnstum tilkostnaði.
Fyrir börn í fátækrahverfum er þvi lítil von en að fara í ríkisrekinn skóla. En með tilkomu voucher-kerfi (ávísana). Ef að skóli fær lélega samræmda einkunn býðst nemendum þar að fara í annan skóla og flytja fjármagnið með sér þangað. Þetta hefur verið reynt með góðum árangri í Florida fylki undir stjórn Jeb Bush. Þetta kerfi gefur þeim sem eiga ekki peninga tækifæri á menntun og gefur jafnframt ríkisskólum spark í rassinn.

Síðan er önnur hlið á málinu. Vegna lágs skólagjalds eru menntaskólar landsins fullir af jólasveinum sem hafa ekkert að gera þangað. Þeir hafa jú jafn mikinn rétt á menntun eins og hver annar. En þegar þeir hafa eitt nokkrum árum í skólanum og fallið kannski tvisvar hætta þeir og eru á sama stað og þeir byrjuðu á. Ef það kostaði hóflega upphæð í framhaldsskóla, 100.000 krónur þá fengjum við aðeins þá sem sjá sér fært að ljúka námi þangað inn. Þessi upphæð myndi síðan borga sig margfalt til baka seinna fyrir viðkomandi. Það er ekki hátt gjald fyrir ár í skóla, maður er kominn með það á 1 mánuði yfir sumarið.
En þetta er kannski ekki besta hugmyndin sem komið hefur fram.

Það er staðreynd að einstaklingar fara mun betur með peninga en opinberir aðilar. Væri ekki betra að nýta hvern eyri sem fara í menntamál til fulls?