Landspítalinn lyktaði alltaf eins í hvert einasta skipti sem ég kom þangað. Flest fólk fann bara lykt af sótthreinsi og lyfjum en ég fann einnig lykt af veikindum sem hrjáðu sjúklingana, vonleysinu þegar þeir gáfust upp á að reyna og jafnvel smá keim af dauðanum sem gekk oft um gangana.
,,Hæ, mamma,‘‘ sagði ég þegar ég gekk inn í herbergi 13 þar sem tvær manneskjur lágu í rúmum sínum og sváfu værum dásvefni. Ég fór yfir að rúminu sem var nær glugganum, en fyrir utan var snjóhríð að vinna að því að hylja allt sem úti var.
Það var ekki sjón að sjá mömmu; hún var tengd snúrum sem lágu yfir í tæki sem hélt lífinu í henni. Það mátti segja að tækið lifði fyrir hana og hefði gert í bráðum átta ár. Gyllt hár hennar, sem hafði einu sinni verið svo líflegt og liðað, lá nú sem dautt á koddanum. Húð hennar var fölgrá og varirnar litlausar. Ég dæsti og setti nýjan blómvönd sem ég hafði komið með, í vasa við hliðina á rúminu, í stað þess gamla sem var við það að deyja.
Í blómvendinum voru alltaf sömu blómin og höfðu verið í átta ár. Það voru þrjár rósir fyrir eilífa ást, tvær óútsprungnar liljur fyrir von og eitt sólblóm fyrir tækifæri nýs dags. En í dag var vöndurinn öðruvísi í fyrsta skipti, en blómasalinn hafði stungið upp á því að láta eina jólastjörnu í hann til að halda upp á hátíðirnar.
Kannski var það ekki við hæfi, jólin voru kannski ekkert til að hrópa húrra yfir og höfðu ekki verið það síðast liðin átta ár. Tárin spruttu fram í augum mínum við það eitt að hugsa um það örlagaríka kvöld.
Það hafði vantað gular baunir. Það var enginn aðfangadagur án gulu baunanna svo mamma skrapp út í 10-11 til að kaupa þær. Það var mikil hálka á götunni og bíllinn rann til og keyrði á ljósastaur. Mamma hafði fengið þungt höfuðhögg og verið í dái á sjúkrahúsi æ síðan.
Læknarnir voru alltaf að angra okkur pabba með hugmyndum um líffæragjöf og þröngva upp á okkur þeirri staðreynd að eins og komið var fyrir mömmu myndi hún aldrei vakna aftur. En pabbi neitaði að láta taka tækið úr sambandi. Hann elskaði konuna sína afar heitt.
Aðfangadagur hafði ekki verið eins síðan þá. Eftirvæntingin sem lítil stúlka ætti að hafa hvarf og jólin höfðu ekki verið haldin hátíðlega síðan. Þeim fylgdi bara sorg og sársauki minninganna og með tímanum óx þessi litla stúlka upp í fullorðna manneskju sem hataði jólin.
Ég sat við rúm mömmu minnar og hugsaði um sorgina sem heltók litlu fjölskylduna þegar mamma hætti að vera þarna til að halda henni saman og þegar ég flutti út var enginn til að koma í veg fyrir að það slitnaði á milli mín og pabba. Við hættum að vera fjölskylda þann dag sem hún féll í dá.
Það var Þorláksmessukvöld og kátar raddir hljómuðu úr útvarpinu og jólalögin voru spiluð hvert á eftir öðru. Ég varð leið á þessum endalausu kátu röddum í útvarpinu, gleði var eins langt frá mér og sumarið, svo ég lækkaði í útvarpinu og settist aftur í stólinn og horfði á mömmu mína anda reglulega með hjálp tækjanna.
Stundum gleymdi maður að hún var í dái. Snúrurnar sýndust hverfa og það leit bara út fyrir að hún væri sofandi. Hún var meira að segja ennþá með hláturhrukkur í kringum augun og örið yfir handabak hennar eftir að hún skar sig í fiskivinnslunni á unglingsaldri var ennþá þarna. Þessi litlu merki um að hún hafi einu sinni verið lifandi, lifað lífinu eins og hver önnur manneskja, voru þarna til þess eins að minna mig á að hún myndi aldrei lífa því lífi aftur.
Hugsanir mínar drógu mig sífellt lengra inn í hugarheim minn og vindurinn sem hvein á gluggunum hafði svæfandi áhrif og ég sveif á vit óværra drauma um bílslys og sorg og kvalafullt andlit föður míns þegar hann talaði við lögregluna.
Ég opnaði augun og dauft skin frá gömlum sjúkrahúslampa var það eina sem lýsti upp herbergið. Úti var dimmt en samt greinilegt að enn snjóaði. Ég var stirð um allan líkamann eftir að hafa sofnað í stólnum. Ég dæsti, stóð upp og teygði úr stirðum útlimum og ákvað að það væri tími til kominn að fara. Aðfangadagur var genginn í garð og núna voru nákvæmlega átta ár síðan mamma mín féll í dá. Þessari staðreynd fylgdi óþægilegur stingur í maganum, eins og hvert einasta innyfli væri að dragast saman af sársauka.
Ég starði ögn á mömmu en tók síðan í hendi hennar og kreisti mjúklega, hrædd um að hún myndi brotna.
,,Við söknum þín, mamma,‘‘ hvíslaði ég brostinni röddu. ,,Komdu heim.‘‘ Tár læddust úr augum mínum og skildu eftir sig rák á kinnum mínum en féllu síðan niður á sængurfötin. Ég sleppti hendi hennar en í því skynjaði ég eitthvað. Ég leit aftur á hana. Ekkert. Síðan áttaði ég mig á því að ég heyrði ekki lengur í vindinum. Ég leit út um gluggann og sá að allt var kyrrt fyrir utan, friðsælt. Það var eins og heimurinn héldi niðri í sér andanum.
Ég sá hreyfingu út frá mér og leit snöggt aftur á mömmu. Ég sór að ég hafði séð hana hreyfast. Síðan sá ég það. Fingur hennar bærðust örlítið, bara örlítið, eins og hún væri að teygja sig eftir einhverju. Tilfinning gleði og efa blönduðust saman í einn graut. ,,Þetta gat ekki verið,‘‘ hugsaði ég. ,,Læknirinn sagði að það væri ómögulegt.‘‘
Aftur hreyfðist hendi hennar og ég flýtti mér til hennar og tók í hendi hennar, full vonar. Tárin láku niður vanga mína í stríðum straumum og ég brosti á barmi hláturs og taugaáfalls.
,,Mamma? Mamma?‘‘ sagði ég og kreisti hendi hennar í von um að hún sýndi viðbrögð. Augnlokin kipptust til og mynduðu rifu svo glitti í fagurblá augu sem ég hafði ekki séð í átta ár. Tárin héldu áfram að streyma. ,,Mamma, ég er hér, ekki fara aftur, ég er hér!‘‘ hvíslaði ég í örvæntingu, hrædd um að hún myndi detta aftur í djúpið, hrædd um að missa hana aftur.
Rödd barst úr hálsi hennar, hás og varla skiljanleg. ,,Errn… aah.‘‘ sagði hún og mér leið eins og ég væri að springa af gleði.
,,Ég er hér, mamma!‘‘ sagði ég og faðmaði hana fast að mér og naut þess að finna veikbyggðar hendur hennar lykjast um mig. ,,Ég saknaði þín,‘‘ muldraði ég í hálsmál hennar og mér leið eins og lítilli stelpu aftur, lítilli tólf ára stelpu sem saknaði mömmu sinnar. ,,Ég saknaði þín svo mikið.‘‘
Daginn eftir sátum við öll saman í þessu sama sjúkrahússherbergi, ég, mamma og pabbi. Spennan leyndi sér ekki, ég var að endurheimta fjölskylduna mína. Við vorum saman á ný. Andlit pabba ljómaði af gleði þegar hann tók utan um konuna sína og ég var ekki frá því að ég hafi séð nokkur tár renna niður vanga hans. Mamma var öll að koma til, læknarnir sögðu að það tæki hana tíma að jafna sig eftir þessi átta ár.
Þegar við loksins fengum að taka hana heim fann ég eftirvæntinguna aftur. Ég hlakkaði til einhvers í fyrsta skipti síðan ég var tólf ára, mér leið eins og barni aftur.
Ég kom aftur á spítalann til að taka saman fátæklegar eigur hennar, þar á meðal blómvöndinn. Jafnvel eftir allan þennan tíma var hann enn fallegur. Liljurnar voru útsprungnar, rósirnar virtust meira lifandi en áður og sólblómið virtist geisla frá sér sólskini sumarsins. Jólastjarnan bar af hinum blómunum og ég fann fyrir hlýju sem breiddi úr sér yfir herbergið. Undarlegri hugdettu skaut upp í huga mér. Kannski, bara kannski… Nei, kraftaverk voru bara til í ævintýrum.
En þegar ég yfirgaf herbergið með bakpoka fullan af persónulegum munum og blómavöndinn, sem ætti að vera löngu visnaður, í höndunum, læddist lítið bros um varir mér og ég gekk út af spítalanum í síðasta skipti, nema í þetta skipti var ég hamingjusöm.