Af því að skólarnir eiga meiri pening en þeir vita hvað þeir eiga að gera við.

Nei, það er nú kannski þannig í sumum tilvikum (Harvard, Princeton, Yale, Stanford o.s.frv.) en ekki í öllum tilvikum. Samt er námið yfirleitt alls staðar ókeypis og jafnvel launað. En það er líka þannig að ef maður þyrfti að borga fyrir 5-6 ára langt doktorsnám eftir grunnnám og kannski líka mastersgráðu (sem er þó reyndar innifalin í doktorsnáminu þannig að það þarf ekki endilega að taka master fyrst), þá myndi bara enginn fara í svona nám - það myndi ekki borga sig. Það borgar sig í Bandaríkjunum að taka námslán fyrir laga- eða læknaskóla af því að þú mátt búast við það miklum tekjum að námi loknu að þú getir bæði borgað niður lánin á tiltölulega stuttum tíma og lifað svo vel eftir það; en það borgar sig ekki að kosta námið sitt sjálfur í mörgum öðrum greinum. Á Íslandi hækkar fólk ekki nógu mikið í launum til að það borgi sig nokkurn tímann að kosta sjálfur sitt eigið doktorsnám, sama hvaða námsgrein er um að ræða. Þannig að að einhverju leyti er þetta markaðslögmál: til þess að fá doktorsnema þarftu að borga þeim.

Svo er doktorsnám líka skv. skilgreiningu rannsóknarnám. Sem þýðir að doktorsnemar eru að leggja af mörkum til rannsóknarstarfsemi háskólans og rannsóknunum fylgja styrkir fyrir skólann t.d. frá hinu opinbera; það er að segja, hið opinbera veitir rannsóknarfé til háskólanna sem fer m.a. í að borga doktorsnemum laun fyrir að vinna að rannsóknum sínum.

Og að lokum er ætlast til þess í flestum skólum að doktorsnemar taki að sér einhverja (oft mjög mikla) kennslu. Þannig að í staðinn fyrir launin sín kenna doktorsnemar grunnnemum. Ef þeir gerðu það ekki og skólarnir þyrftu að ráða auka kennara í staðinn, þá væri það eflaust margfalt dýrara. Þannig að doktorsnemar eru líka ódýrt vinnuafl því þótt námið sé launað, þá er það samt ekkert hálaunastarf.