Saelt veri fòlkid,
Èg er ì fronskumaelandi Canada thannig ad èg hef ekki neina
Ìslenska stafi à thessu lyklabordi og bid èg ykkur vinsamlegast ad afsaka thad.

Èg sit hèrna ì kynfraedslutìma ì Quèbec, Canada og spài ì fyrri atburdum dagsins. Èg var ad koma ùr staerdfraedi tìma thar sem vinur minn var med mèr.. Hann lytur ùt fyrir ad vera einhvert vandraedabarn en er thad alls ekki. Ì byrjun skòlaàrsins tòk èg eftir thvì ad kennarinn leit à hann og daemdi hann strax eftir thvì hvernig hann lìtur ùt. Hann var samstundis làtinn sitja fremst ì stofunni umkringdur af fòlki sem talar ekki mikid og à fàa vini. Hann var frekar òsàttur thvì ad flestir adrir fengu ad sitja hjà sìnum vinum en honum var eiginlega bara hennt ùtì horn. Ì dag reyndi hann ad bidja um nytt bord en thà vard Kennarinn alveg vitlaus og sendi hann ùt. Karlfùskurinn tòk thessu eins og einhver vaeri ad ògna hans valdi innì thessari skòlastofu, orugglega eini stadurinn thar sem madurinn hefur einhvad vald. En spurningin sem mèr datt ì hug er: Hvadan faer hann thetta vald?

Thetta veit èg ad gerist nànast à hverjum degi heima à klakanum ì Ìslenskum skòlastofum. Thad er beinlìnis farid med nemana eins og skìt. Fòlk thyrfti ad fara ad àtta sig à thvì ad nemarnir eru ekkert annad en vidskiptavinir skòlans. Skòlarnir eru fyrirtaeki og kennararnir og skòlastjòrarnir eru bara starfsmenn thessa fyrirtaekis.
Kennararnir leifa sèr ad fara med nemana eins og their gera ùtafthvì ad nemarnir eru ì skòlanum til thess ad nà sèr ì sèrstakt skìrteini sem skòlinn hefur uppà ad bjòda. Ì thvì stendur ad vidskiptavinurinn eda “neminn” sè ordinn thad sem skòlinn kallast “stùdent”. Svo fer “stùdentinn” ùt à atvinnumarkadinn med thetta vottord sem segjir ad vidkomandi sè ekki hàlviti. Menntafyrirtaekin hafa med thessari leid sèrstakt tak à nemunum. Kennarar geta neitt nema til thess ad laera
einhvad sem skiptir engu màli og their vilja alls ekkert vita.
Sìdan leggja their sèrstok pròf fyrir nemana til ad gà hvort ad vidkomandi sè ekki alveg orugglega gòdur, undirgefinn vidskiptavinur.
Thetta er audvitad fàrànlegt. Thetta er eins og ad Hagkaup myndi setja upp skilti innì bùdinni sem segjir ad madur megi bara kaupa 100.000 tòmata ì einu, annars faer madur bara enga tòmata. Ef ad Hagkaup gerdi thetta thà myndi vidskipta vinurinn bara fara ì Bònus og kaupa 5 fallega, òdyra tòmata.
Thetta kallast samkeppni og thad er kannski einmitt thad sem ìslensku menntakerfi myndi vanta. Skòlar sem bjòda uppà betri menntun ì thvì sem ad neminn vill laera. Laust vid allar thessar greinar thar kennt er algjort bandsett kjaftaedi. Neminn myndi hafa meira frelsi og laera meira. Thetta myndi audvitad ekki ganga nema med nemendur yfir 14-15 àra aldri.
Thà aettu their ad vera ordnir nògu throskadir til thess ad velja sèr ekki bara ìthròtta, ensku og tolvutìma…

Ì raunveruleikanum eru nemarnir ekki vidskiptavinirnir, thad eru foreldranir. Their borga fyrir menntunina sem theim fynnst naudsynleg afthvì ad their eru flestir heilathvegnir af ìslenska menntakerfinu. Their hugsa um thad ad their fòru sjàlfir ì menntaskòla og thad var farid med thà alveg eins og thad er farid med nema ì dag. Kennarar toludu nidur til theirra og lètu thà laera vitleisu sem ad flestir gleymdu hvort ed er stuttu seinna. Lifa their einhvad verra lìfi fyrir thad? Svarid er nei, en minnka hefdi màtt thjàninga margra med thvì ad kenna thad sem vidkomandi vill laera.

Ùt frà thessu myndi èg segja ad Menntamàlaràduneitid aetti ad gefa skòlunum lausann tauminn ad einhverju marki med thvì ad stòrminnka skyldufog ì nàmskrànni og minnka allt thad sem er laert ì thesum skyldufogum. Thetta myndi skapa meiri samkeppni à milli skòla afthvì ad their gaetu haft meira uppà ad bjòda.
Svo maetti lìka haekka laun kennara mikid til thess ad fà fleiri nyja, gòda kennara innà atvinnumarkadinn. Thà gaeti skòlinn hennt ùt thessum lèlegu kennurum og thessum rydgudu lìka.
Persònulega fynnst mèr ad kennarar aettu ad fà jafn hà eda haerri laun en laeknar. Haekka svo bara bansetta skattana til ad borga fyrir thetta. Almenningurinn aetti ad geta skilid thad.

En audvitad eru thetta bara hugleidingar eins manns…


Kvedja,

DreiNguR