Azael72:

Ætli það fari ekki vel á því að hefja leikinn á því að vitna í þessa heimild mína.

Ég hef allt mitt vit úr: “A history of warefare; e John Keegan;(sá sem skrifaði ”The face of battle“); First Vintage Books Edition, November 1994; New York 1993.

Sama heimild: Flesh; The chariot and Assyria; 2. efnisgrein, bls 173 til og með 2. efnisgrein bls 174.


”Chariot grandees, like later cavaliers, thus may have already begun to reckon that quarrels between them were best settled by chivalric encounter, leaving the footmen and other hangers-on to form a rough line of battle in the rear, heap up the spoils if victory came, or suffer the consequences if it did not. Chinese charioteers of the Chou period were clearly infected by chivalry, as is recorded also in the succeeding Spring and Autumn period. In a battle between the rival states of Ch´u and Sung in 638 BC, the Duke of Sung´s minister of war twice asked permission to attack the enemy before they had formed ranks, making the perfectly reasonable point that ‘they are many but we are few’; he was refused. After the Sung had been defeated and the Duke wounded, he justified himself as follows: ‘The gentleman does not inflict a second wound, or take the grey-haired prisoner … Though I am but the unworthy remnant of a fallen dynasty, I would not sound my drums to attack an enemy who had not completed the formation of his ranks.’ Other practices deemed unchivalrous among Chinese chariot aristocrats were taking advantage of a fleeing enemy who was having trouble with his chariot (he might even be assisted), injuring a ruler, or attacking an enemy state when it was mourning a ruler or was divided by internal troubles.

Exemplary behaviour between charioteers is typified by an incident from a later Sung war, when the then duke´s son found himself opposite a warrior with an arrow already notched to his bow. He shot, missed and notched another arrow before the duke´s son was ready to shoot. The duke´s son then called out, ‘If you don´t give me my turn, you are a base fellow’ (literally, not a gentleman). His opponent gave him his chance and was shot dead.

These are the manners of the duel, or of the ceremonial encounter of champions, encounters that require arrangement. And arrangement seems to have been accepted in chariot warfare. Not only did Urartu challenge Assyria to fight; the Chinese of the Spring and Autumn period disdained those who launched surprise attacks while they themselves normally sent messengers to arrange a time and place for battle; they also asked for fields to be ploughed in such a way to allow chariots easy movement, and there are repeated inscriptions about the need to fill in wells and cooking-pits before a battle so that the chariots should have free passage. Even in modern warfare battlefields need preparation if there is to be a test of arms, and there are legal prohibitions against, for example, laying unmarked minefields. In the ancient world, where logistic difficulties - the labour of getting an army into proximity with another, the near impossibility of keeping it fed in one place for more than a day or two - were paramount, it made sense to remove obstacles to the manoeuvre of the leading warriors´ principal weapons. At Gaugamela, the battlefield near the Tigris where Alexander the Great defeated the Persians in 331 BC, his opponent Darius not only levelled the area thoroughly before the encounter but also built three ‘runways’ for his chariots. Alexander, it might be added, had earlier dismissed entreaties by his subordinates to make a night attack, on the grounds that if he lost it would mean obloquy but that, even if he won, victory would carry the taint of unfairness.

Chariot fighting was an activity nearly 1500 years old when Alexander - riding his legendary horse Bucephalus - defeated Darius. It was by then fading into obsolescence; only peoples at the margin of the civilised world - like the Britons who opposed the Roman invasion - continued to think it a useful way of making war. Despite all the years it had been practised, however, we lack any clear idea of its nature; historians of the ancient world differ sharply over how the chariot was used. Professor Creel, for example, thinks that it provided a ‘mobile point of vantage’ in Chinese battle and he quotes Professors Oppenheim, Wilson and Gertrude Smith to the effect that it was used in Egypt as a command post and in Mesopotamia and Greece as battlefield transport; Professor M.I. Finley, on the other hand, thinks that Homer´s descriptions of the chariot as a ‘taxi’ to battle represented practice in Homer´s time only, and that the heroes of the Iliad had fought otherwise.“

Jæja, Jhon Keegan hefur talað, en ekki ég. ;)

Ég vil byrja á að vegsama framlag þitt og lofa greinina. Ég er sérstaklega ánægður með að e-r skrifi grein titluð ”Saga Hernaðar“.

Mér myndi ekki koma til hugar að bæta e-u við aðrar greinar um sögu, íþm fáar, þar sem ég tel mig rétt mellufæran í sögu, þe ef ég miða mig við aðra með e-m metnaði. Nema etv í hernaðarsögu, þar sem ég er eilítið betur staddur, þó ekki mikið.

Raunar hefur hernaður allaf vakið áhuga minn. Þetta er undarlegt og mjög áhugavert hegðunarmysnstur í fari mannkyns. Vangaveltur um stríð hefur oft verið upptök heimspekilegra vangaveltna í mínum huga, um eðli mannsins og lífsins á þessari jörð, osfrv.

Raunar var þetta einskonar þráhyggja hjá mér. Ef ég tryði á ásköpuð örlög, þá myndi ég ætla að ég væri fæddur til að deyja á vígvelli. Ég keypti bækur um vopn sem ég las með áfergju, hve mörg skot komast í þessa og hina byssuna, hve þunga hún er, hve nákvæm, hve áreiðanleg, hve hratt hún baunar frá sér, hve langt hún dregur, hvaða herir nota hana, hvort hún er í almennri sölu, osfrv endalaust. Ég las einnig um sprengjuvörpur, hansprengjur, skammbyssur, flugskeyti, ýmsan aukalegan útbúnað, þugar vélbyssur, léttar vélbyssur, aukþess sem ég óskapaðist í hljóði að það vantaði orð og hugtök á íslenskri tungu um hinar ýmsu undirtegundir vopna og annað tengt hernaðarbrölti. Ég las einnig um sérsveitir og þh og lét mig dreyma um að enda í einni slíkri, helst SAS hinni bresku. :)) Ég held að mér sé óhætt að segja að þetta hafi verði versta þráhyggja sem ég hef nokkurntíma fengið. ;)

Ég átti það til að hnippa í vini mína, í bíó, og benda þeim á að þessi byssa heiti þetta eða hitt, og fannst ekkert sjálfsagðara en að þeir væru fullir áhuga. :))

Í dag þykir mér bækur um hernað og strategíur hin mesta skemmtun, þó ég sé ekki lengur með þessa þráhyggju.

Það er nú þónokkuð langt síðan að ég hef komist yfir þessa þráhyggju, ca 7-8 ár. En hún var nógu sterk í mér til þess að ég hugleiddi af mikilli alvöru að ganga í Frönsku útlendingaherdeildina fyrir ca 1ári. Skólaganga mín hafði farið út um þúfur og ég hugsaði mér að þetta væri þó e-ð; e-ð allt annað. Þetta var svona illskárri kostur hjá sjálfsmorði eða e-ð. NB ég er ekki haldin neinum glanshugmyndum um hernað. Ég hafði hugsað mér að ef ég dræpist þar, þá hefði ég þó gert e-ð óvenjulegt við líf mitt, og etv væri ég einn af þeim sem væru hvort eð er natural í þetta. Þannig var nú það. Ég ákvað þó að gera fjölskyldu minni þetta ekki, og ég ætti enn séns á að gera e-ð metnaðarfyllra en að deyja einhverstaðar út í útnára þriðjaheimsins eins og stunginn grís kallandi á mömmu. Jæja já, nóg af þráhyggjum og rugli.

Umfram allt vil ég að líf mitt hafi skipt e-u máli, hafi gert mannkyni e-ð gagn. Þannig að nú hef ég ákveðið að fórna lífi mínu á öðrum vígvelli (allt þarf að vera vígvöllur í mínum huga virðist vera), vígvelli þekkingarinnar. Mér hafa verði gefnir hæfileikar, og mig dreymir um að nýta þá, þó mér hafi ekki verið gefnir hæfileikar til þess. ;)

OK afsakaður þessa útúrdúra. Málið er að stríð og hernaður er flókið fyrirbæri.

Keegan eyðir nokkru púðri í að gagnrýna Clausewitz, sem skrifaði ”On War“, einmitt fyrir að gleyma því að stríð er menningarlegt fyrirbæri, auk þess fyrir að hafa full einhæfa sýn á það, af sínum Prússneska sjónarhól. En Clausewitz gekk 11ára í Prússneska 34ða fótgönguliðs ”Regiment-ið“ árið 1792. Hann var ss alinn upp í hernum og þekkti líklega lítið annað, og auðvitað litaðist hann af reglunum sem voru hafðar í hávegum í hans eigin her.

Clausewitz er höfundur kausunnar um stríð sem framlengingu á pólitík. Auk hugmyndarinnar um ”true war“, eða alsherjar stríð. Hann hafði vanist því að stríð væru háð í ”decisive“ bardögum, ss ekki í smá skærum. Til að gera langt mál stutt, þá má segja að hugmyndir Clausewitz hafi komið skýrast fram í því hvernig Fyrri heimsstyrjöldin var háð. En hún var, að ég held, fyrsta alsherjar stríðið.

En málið er það að stríð ganga varla upp á þennan hátt, eins og varð ljóst í Fyrri heimstyrjöldinni. Ég er að meina, að stríð á e-n undarlegan hátt móta sér leikreglur.

Tökum td Aganistan, þar sem samfellt stríð hefur verið háð í ca 20ár eða meira. Þar eiga hópar hermanna það til að skipta um ”lið“ og berjast með óvininum, og ekkert mál virðist vera með það. Þetta þætti Clausewitz eflaust skrítið, auk þess að vera algert hneiksli. En þrátt fyrir þessar og eflaust fleiri ”leikreglur", þá er stríðið blóðugt og grimmúðugt. Það tíðkast eins og þú veist eflaust, að húðfletta menn lifandi. Ég held að þessháttar gerist vart nema þegar stríð hefur náð að ríkja þónokkuð lengi.

Kannski er það erfiðasta við að skilja stríð, er að skilja hvernig er hægt að hafa leikreglur í slíkum blóðsúthellingum. Að það geti virkilega verið reglur í blóðmóðunni, í öllu miskunarleysinu, þar sem lífið er ódýrari en moldin sem barist er um.

Mér kemur í hug sögur af hermönnum úr Fyrri heimstyrjöld, sem hættu að berjast á jólunum og komu saman á einskismannslandi, til að drekka bjór og syngja jólalög; og dagin eftir rista þeir hvor annan á hol og opna höfðuðin á hvor öðrum. Hvernig er þetta eginlega hægt, spyr maður sjálfan sig?! En þetta er hið raunverulega stríð.

Ég held að við, ég, eigum erfitt að skilja þetta af þeirri einföldu ástæðu að við þekkjum ekki langvarandi stríð af egin raun. Mig grunar að fólk, mannverur, sem lifa við eilíft stríð, gera sér fljótt ljóst að óvinurinn er alveg í jafn vondum málum og hann, sé jafn kvalinn og þreyttur. Þannig að smámn saman myndast gagnkvæmur skilningur; um að ef þú gerir ekki þetta við mig, þá geri ég þér þetta ekki heldur. Enn annað dæmi úr Fyrri heimstyrjöld; það voru þess dæmi að stórskotaliðið gerði hlé á sprengjuregninu á sameiginlegum matartímum. Þar sem báðir aðilar höfu það alveg nógu skítt, til að nenna ekki eða vilja ekki, hvetja óvininn til að halda uppi stórskotaregni rétt yfir matmál. Þannig skapast gagnkvæmur skilningur um að gera smá pásu á meðan hermennirnir eru að skófa í sig matnum. Maður skilur þetta líklega ekki, vegna þess að maður gerir sér ekki fulla eða raunverulega grein fyrir því hve hræðilega illt það er að vera hermaður í stríði eins og Fyrri heimstyrjöldinni. Hve gýfurlegt andlegt álag það var, ekki síður en líkamlegt.

Ég er í raun ekki að leiðrétta neitt í greininni þinni. Ég er aðeins að bæta í hana nýrri vídd. Mannlegu víddinni. Það þarf, enn sem komið er, fólk til að há styrjaldir. Sú einfalda staðreynd, hefur ákveðnar óumflýjanlegar afleiðingar. Menn verða menn.

Jæja já. Ég læt þetta nægja. Ég biðst afsökunar á óþarfa persónulegum útúrdúrum. Auk þess var ég líklega ekki nógu hnitmiðaður, og hafði ekki nennu til að lesa þetta yfir til leiðréttingar.

Kærar kveðjur.
VeryMuch