Esjan er mitt Fuijiama

1. Kafli
Sagt hefur verið um Íslendinga að þeir séu ævintýragjarnir að það sé varla hægt að grafa upp það krummaskurð á jarðarkúlunni að þar sé ekki Íslendingur fyrir, nýfarin eða rétt ókominn. Og landinn lendir í ýmsu, alls kyns uppákomum sem hann óraði ekki fyrir. Jafnvel mannvígum í einhverri mestu orrustu sem hefur farið fram, Tet-áhlaupinu í Víetnam.
Við erum núna að tala um ákveðinn Íslending. Hann heitir Grímur Magnússon, búsettur í Oklahoma. Hann hefur verið í bandaríska hernum síðan hann var 18 ára gamall og var sendur um heim allan. Hann komst til talsverða metorða í hernum og svo að því að öll ögunin og þjálfunin þurfti að skila sér. Hann var sendur til Víetnam og lenti þar í þeim verstu hremmingum sem hægt er að hugsa sér. En kúlurnar hæfðu hann ekki, þær strukust bara við fötin hans og hann lifði hildarleikinn af. Hér segir hann frá reynslu sinni og hvað dró hann í herinn.

Hann var latur í skóla, komst ekki í gegnum gagnfræðiskóla og var farin að vinna á eyrinni. Grímur segir: Ég var haldin ævintýraþrá, en hvað var til ráða? Satt að segja sá ég ekkert betra úrræði en að fara út og ganga í herinn, það var eina leiðin sem mér virtist fær til þess að komast burt af landinu. Ekki svo að skilja að ég hafi eitthvert anti-pat á Íslandi, þvert á móti, en eins og staðan var, sá ég ekkert framundan fyrir mig hér á landi.
Foreldrar mínuir urðu að skrifa upp á pappíra til þess að þetta yrði löglegt og mamma vildi fyrst ekki skrifa undir, tók það ekki í mál, en pappi var á því að ég ætti að ráða.
Þessu svo fremi sem ég væri alveg hreint viss um að ég vildi stíga þetta skref. Svo gat ég talað mömmu inn á þetta.
Hvaða aðra varðar, þá var herinn farinn héðan þegar þetta var og því fátt um tilfinningar manna til hans, en áhrifin frekar að hinu góða heldur en ekki með hann var, þannig að þetta var ekki meiri vitleysa en hvað annað. Nú ég aldist upp á stríðsárunum og ekki laus við að herinn væri sveipaður nokkrum ævintýraljóma.

Út fór Grímur þvó og erfitt var það því hann kunni lítið í ensku. Hann fór út 7. júní 1948 og í herinn gekk hann 7. september sama ár.

Ég ætlaði í fótgönguliðið (army) og var tekinn inn í 9. fótgönguliðssveit bandaríska hersins. Allt fra í desember var ég svo ásamt félögum mínum í þeim stífustu æfingabúðum sem ég gat ímyndað mér. Svo var farið að senda okkur út um allar jarðir og fyrst endaði ég í Guam og þar var ég í 14 mánuði.
Það helsta sem ég man eftir frá þeirri dvöl var að á meðan við vorum þar, skriðu 8 Japanir út úr frumskóginum og gáfust upp. Þeir voru svo afskektir í skóginum að þeir héldu að stríðið væri enn í fullum gangi (WWII), og höfðu gefist upp eftir endalaus heilabrot um afleiðingar þess. Þeir áttu á flestu von en að geta gengið frjálsir burt frá herbækistöðvinni. Svo lá leiðin aftur til Bandaríkjana og ég var orðin undirforingi, en í desember 1950 var ég sendur með hermönnum úr 2. fótgönguliðssveitinni til Japans, var þar á Hokiroeyju til ársins 1953, að ég hélt aftur til USA og var settur í loftvarnarlið í Pennsilvaníu. 1954 var ég orðin fyrsti liðþjálfi og var skipaður yfir 200 manna herflokk sem var sendur til Thule á Grænlandi. Ég man eftir því að þegar ég hitti áhöfn af íslenskri flugvél og var myndaður í bak og fyrir. Ein af þeim myndum birtist síðan í Vísi. Mitt í öllu þessu flakki gafst mér þó tími til að kynnast Lou eiginkonu minni og ganga í gegnum tilhugalífið.

En svona hélt þetta áfram, ég var í Wurzburg í Vestur-Þýskalandi í 2 ár, síðan í Vicenza á Ítalíu í 2 ár. Ég var orðin birgðasérfræðingur. Ég var svokallaður Master Seargent E8, sem var æðsti liðþjálfinn, og var sem slíkur gerður að “Chief Warrant Officer”. Ég var sá fyrsti sinnar tegundar í hernum með E8 gráðu, venjulega eru CWO af hærri tign. Árið 1966 settist ég svo í liðsforingjaskólaí Fort Sill, Oklahoma, en svo fór að draga til tíðinda. Í september 1967 var ég sendur til Víetnam og sameinaðist minni gömlu 9.fótgönguliðssveit.

Við höfum stiklað á því helsta sem hinn íslenski atvinnuhermaður Grímur Magnússon lenti í, á sínum fyrstu árum sem hermaður í US Army. En nú tökum við upp þráðinn þar sem hann er að hefja skildur sínar í Víetnam.

Grímur segir:

Víetnam var heldur betur lífsreynsla og minningin er áleitin. Þegar ég sá t.d. kvikmyndina Platoon, var ég lengi að jafna mig á eftir. Samt má segja, að öll þessi ár í hernum hafi verið þjálfun fyrir hernað og þarna reyndi á hversu vel maður hafði lært lexíur sínar. Svo um munaði. Ég hafði bækistöðvar m.a. í Dong Tham og Beareat sem við kölluðum. Þetta var í hrísgrjónabeltinu fyrir sunnan Saigon og hlutverk okkar var að halda tengslum við höfuðborgina opnum. Ég réði t.d. yfir 54 bátum með flugvélamóturum og birgðarstöð.
Átti m.a. að sjá um brýrnar á svæðinu, gera við þær ef Víetcong næði að skadda þær o.s.frv. Víetcong gripu eiginlega till allra ráða til að gera okkur skráveifu. T.d. sprengdu þeir eina brú með þeim hætti, að tveir unglingar úr þeirra röðum vöðvu sig sprengiefni frá toppi til táar og létu sig reka niður ána til brúarinnar í skjóli nætur. Þeir hengdu sig svo á brúarstólpana og sprengdu allt heila dótið og sjálfa sig með.
Við vorum yfirleitt að vinna á fullu alla daga og á nóttunni réðust svo Víetcong á okkur, þannig að menn sváfu ekkert svo vikum skipti. Ég var skíthræddur allt mitt ár í Víetnam og ég held að það hafi verið nauðsynlegt til að halda lífi þar.

Næsti kafli kemur von bráðar.

Heimildir:
Lárus Blöndal Sálfræðingur - Sérhæfður kennari í áfallahjálp fyrir leiðbenendur í skyndihjálp á vegum björgunarsveita.
Skráar og skjalasafn Morgunblaðsins.
Guðmundur Guðjónsson
American Pshyciatric Assosiation
Vietnam Requiem interviews