Megas, Magnús Þór Jónsson, er tónlistarmaður, dægurlagasmiður, rithöfundur og myndlistarmaður, fæddur í Reykjavík 7. apríl 1945. Hann lauk stúdentsprófi frá Menntaskólanum í Reykjavík árið 1965. Hann vann sem gjaldkeri í Landsbankanum um hríð, en hélt svo til Oslóar til að stunda nám í þjóðháttafræði við háskólann þar.

Megas byrjaði snemma að fást við lagasmíðar og textagerð, og samdi meðal annars lagið um Gamla sorrí Grána fyrir fermingu. Áður en fyrsta hljómplata hans kom út í Noregi árið 1972 komu út tvö hefti með textum, nótum og teikningum eftir Megas, Megas I (1968) og Megas II (1970). Margt af því efni sem þar birtist átti síðar eftir að rata inn á plöturnar hans. Árið 1973 gaf hann heftin tvö aftur út, endurskoðuð, og bætti þriðja heftinu við (Megas III).

Á áttunda áratugnum gaf Megas út sex hljómplötur. Tónlist hans hristi upp í samfélaginu og mörgum var ekki hlýtt til „guðlastarans“ og „dópistans“ Megasar. Eftir fræga tónleika í Norðurkjallara MH haustið 1978, Drög að sjálfsmorði, sem einnig voru gefnir út á tvöfaldri plötu, tóku við nokkur ár þar sem Megas lét lítið fara fyrir sér opinberlega. Hann fór í áfengismeðferð skömmu eftir Sjálfsmorðstónleikana, en eftir þá gengu þær sögur að hann hefði fyrirfarið sér. Að meðferðinni lokinni útvegaði hann sér verkamannavinnu og stundaði myndlistarnám í MHÍ. Í nokkur ár lét hann sér nægja að fylgjast með rokkinu af hliðarlínunni, en um þetta leyti var paunkið loksins að koma til landsins. Árið 1983 steig hann aftur á svið, í þetta sinn með Íkarusi, hljómsveit Tolla Morthens, og söng með þeim nokkur lög. Auk þess söng hann hann lög í félagi við Bubba Morthens inn á plötu hans, Fingraför. Megas gaf svo sjálfur ekki út plötu fyrr en árið 1986, en þá höfðu sjö ár liðið frá því að síðasta plata hans kom út. Þá var heildarsafn hans einnig endurútgefið með einhverjum viðbótum. Síðan þá hefur Megas sent frá sér nýjar plötur með nokkuð reglulegu millibili. Níu plötur Megasar má finna á lista yfir hundrað bestu plötur tuttugustu aldar á Íslandi í bókinni Eru ekki allir í stuði (2001) eftir Dr. Gunna.

Megas hefur ekki takmarkað sig við dægurlagaformið. Hann byrjaði snemma að skrifa smásögur, sem sumar birtust í Tímariti Máls og menningar á sjöunda áratugnum. Árið 1990 kom út eftir hann og Þórunni Valdimarsdóttur Sól í Norðurmýri - píslarsaga úr Austurbæ, sem byggir á æskuminningum hans. Fyrsta skáldsaga hans, Björn og Sveinn leit svo dagsins ljós árið 1994. Hann hefur einnig skrifað leikrit, þýtt og staðfært og svo mætti lengi telja. Safn dægurlagatexta hans kom út árið 1991 í bókinni Textar.

Sjónbeinendur Megasar eru yfirleitt úr neðri stigum samfélagsins. Þeir eru rónar, dópistar og aðrir níðingar.

Í textum sínum tekst Megas á við þær miklu þjóðfélgasbreytingar sem áttu sér stað á Íslandi allan seinni hluta tuttugustu aldarinnar. Á fyrstu árum ferilsins voru túlkanir hans á Íslandssögunni og útleggingar á boðskap kristninnar mörgum þyrnir í augum, og sum laga hans fengu ekki spilun í Ríkisútvarpinu, sem þá var eina útvarpsstöðin á Íslandi. Fjandskapurinn gekk svo langt hjá sumum að árið 1978 sömdu Búbónisbræður, þeir Jónas og Jón Múli Árnasynir leikrit, ‘Valmúinn springur út á nóttunni’, sem virtist gera út á það eitt að gera lítið úr persónu Megasar, en Jón Múli skrifaði nokkrar lesendagreinar í Þjóðviljann veturinn 1976-77 þar sem hann varaði við þessum manni. Á þessum tíma var það svall Megasar sem truflaði, og vissulega var það mikið. Þessar raddir þögnuðu þó smám saman eftir að Megas dró sig út af sjónarsviðinu í kringum 1980.
Þegar hann var svo kominn vel af stað aftur á síðari hluta níunda áratugarins, var enn og aftur farið að slúðra um hann. Í þetta skipti stóð það ýmist í tengslum við meinta samkynhneigð hans og ást hans til barna. Í nokkrum lögum frá þessum tíma bera ástir til barna á góma, í ýmsum myndum þó. Hvassaleitisdóninn fjallar um flassara sem börnum þótti helst standa ógn af á þeim tíma. Litlir sætir strákar vekja enn hneykslun góðborgara þó lagið sé orðið meira en 15 ára gamalt, en í því syngur hann um hvernig kvenkynið er lævíst og svikult, og það að litlir sætir strákar hafi löngum reynst best. Margir réðu því af textanum að Megas væri samkynhneigður barnaníðingur. Megas ferðaðist einnig til Tælands um þetta leyti og mörg laga hans, sérstaklega af Höfuðlausnum, bera áhrifum þaðan glöggt vitni. Þar má meðal annars finna lagið Drengirnir í Bangkok, þar sem fjallað er um blíðu drengjanna þar. Vinur Megasar kom með honum frá Tælandi, 16 ára gamall tælenskur piltur. Fólki þótti því ljóst að innistæða væri fyrir kjaftasögunum. Þetta dugði til að vekja hneykslun góðborgaranna enn á ný. Fólks sem tekið hafði Megas í sátt eftir að hann hætti mesta sukkinu.
Það verður þó ekki fram hjá því horft, að umfjöllun Megasar um þá anga samfélagsins sem ekki mátti ræða, tabúin, höfðu heilmikil áhrif í samfélagsumræðu hér á landi. Það er líklega óhætt að segja að hann hafi verið tíu árum á undan öðrum að benda Íslendingum á að til sé fólk sem ber ást til barna sem lítið á skilt við kristilegan kærleik. Eins má þakka honum umfjöllunina um rónana í textum hans á áttunda áratugnum, en um þá var ekki rætt opinberlega fram að því. Í báðum þessum tilvikum braut Megas ísinn.

[breyta]
Plötur tónlistarmannsins
1972 - Megas
1975 - Millilending
1976 - Fram og aftur blindgötuna
1977 - Á bleikum náttkjólum
- Nú er ég klæddur og kominn á ról
1978 - Drög að sjálfsmorði
1986 - Í góðri trú
- Höfuðlausnir
1987 - Loftmynd
- Bláir draumar
1992 - Þrír blóðdropar
1996 - Til hamingju með fallið
- Fláa veröld
2000 - Svanasöngur á leiði
2001 - Far þinn veg
[breyta]
Bækur eftir höfundinn
1991 - Textar
1994 - Björn og Sveinn