eirikus

Ég vil auðvitað hafa rökræðu og vísindalega aðferð að leiðarljósi líka. En vísindin hafa enn ekki afsannað eina einustu heimspekikenningu um hugann að því er ég veit. Það verður að gera upp á milli heimspekikenninga á þeirra eigin forsendum, en ekki með því að skilgreina vandann í burtu. En það eru fleiri en ein kenning sem samrýmast niðurtöðum raunvísindalegra tilrauna.

Það sem ég er að fullyrða er að vissulega séu efnislegar orsakir fyrir sálarlífi manna. En hins vegar verður ekki sagt um eitthvað í sálarlífi manna að það sé “ekkert nema” eitthvert tiltekið efnaferli eða einhver tiltekin tegund efnaferlis, taugaboða eða þvíumlíkt. En það er einmitt það sem smættarefnishyggja um sálarlífið gengur út á (að smætta x í y er að segja að x sé á endanum ekkert nema y, eins og að hiti sé ekkert nema hreyfing sameinda). En það sem tilheyrir sálarlífi manna, langanir, þrár, vonir, skoðanir o.s.frv. eru íbyggnar, eða eins og thortho sagði þér á öðrum þræði, þetta er allt saman um eitthvað, beinist að einhverju. Og það verður ekki skýrt með tilvísun til efnaferla eða taugaboða.

Staðreyndin er sú að engum kenningum hefur nokkurn tímann tekist að svo mikið sem komast nálægt því að útskýra íbyggin viðhorf og finningar (e. qualia, í eintölu quale), þ.e. upplifanir manna, með tilvísun til nein efnislegs.

Jafnvel þótt tilgangur kenningarinnar sé ekki sá að sýna að meðvitund sé rafboð, þá stenst þetta ekki aðferðafræðilega. Fyrst þarf að skilgreina meðvitund, eins og þú segir. Þessir menn stinga upp á rafboðum - það er auðvitað allt annað en viðurkennd skilgreining og þarfnast rökstuðnings. Hvar á að fá hann? Ekki með svona tilraunum, það er alveg ljóst. Því það væri hringferð í sönnun.

“Þegar ”meðvitund“ okkar starfar eru taugaboð vissulega á ferðinni í heilanum” - Bíddu nú við, þú ætlar þó ekki að draga álykttanir þínar af þessu. Þó tvennt gerist samtímis er ekki þar með sagt að annað orsaki hitt eða annað sé ekkert nema hitt á endanum. Taktu dæmi af píanóleik. Þú heyrir tónlistina og sér manninn leika á píanóið með fingrum sínum. Fingrahreyfingar hans eru vissulega orsök tónanna en tónlistin er samt ekki bara fingrahreyfingar píanóleikarans í sama skilningi og hiti er ekkert nema hreyfing sameinda (fingrahreyfingar píanóleikarans orsaka tónlistina en eru ekki tónlistin; en hreyfing sameinda orsakar ekki hita heldur er hún beinlínis hitinn og sömuleiðis orsakar H20 ekki vatn heldur er þetta H20 vatn); með öðrum orðum, tónlistin er ekki smættanleg í fingrahreyfingar þótt fingraheyfingar píanóleikarans séu vissulega orsakir tónlistarinnar.

Skoðum þetta með ályktuninni: “Þegar ”meðvitund“ okkar starfar eru taugaboð vissulega á ferðinni í heilanum, og þau eru mælanleg. Ergó, ”meðvitundin“ MÆLDIST…” - Hér er hliðstæð setning, lítum á hana: “Þegar tónlist heyrist hreyfir píanóleikarinn fingurna. Ég tók mynd af (mældi) fingrahreyfingu píanóleikarans. Ergó ég tók mynd af tónlistinni (mældi tónlistina)”. En þetta er vitleysa.

Nú er vert að benda á að tónlistin verður til í framhaldi af fingraheyfingunum og þér finnst kannski gaman að fá þessa líkingu þar sem þú vilt að meðvitundin sé eftir á. Það er hins vegar ekki mikill sigur fyrir þig, vegna þess að ég er þegar búinn að halda því fram, eins og ég hef alltaf gert, að efnið orsaki meðvitundina (og orsakir eru undanfarandi). Hins vegar er þetta ágætt dæmi til að sýna fram á ósmættanleika sumra hluta. Og það er þessi smættanleiki sem stendur mest í mér. Ég held einmitt að sálarlíf manna verði ekki smættað í þau efnaferli sem orsaka þau frekar en tónlist verður smættuð í fingrahreyfingar píanóleikara sem eru þó vissulega orsakir tónlistarinnar.