Ég sendi hérna inn svar sem ég fékk frá netdoktor.is um pilluna og segablóðrek, njótið…


Þau hormónalyf sem skráð eru á Íslandi og notuð eru til getnaðarvarna eru
(innihaldsefni eru efst og fyrir neðan heiti á “pillu” tegundum sem
hafa
viðkomandi innihaldsefni:



Dróspírenón og östrógen
Yasmin

Noretísterón og östrógen (etinýlestradíól)
Trinovum og Trinovum 28

Levónorgestrel og östrógen (etinýlestradíól)
Gynatrol
Microgyn
Neogynon
Tetragynon
Trinordiol (kaflaskipt lyf)
Triquilar (kaflaskipt lyf)

Desógestrel og östrógen (etinýlestradíól)*
Marvelon
Mercilon
Gracial (kaflaskipt lyf)

Gestóden og östrógen (etinýlestradíól)*
Gynera og Gynera 28
Harmonet
Meloden

Lýnestrenól (prógestógen)
Exlutona

Levónorgestrel (prógestógen)
Levonova (lyfjalykkja)

Etónógestrel (prógestógen)
Implanon (lyf gefið í húð)


Samkvæmt upplýsingum frá Lyfjastofnun (Sérlyfjaskrá) er hætt við segamyndun
í æðum fyrir öll ofangreind lyf. Að öllu jöfnu er hættan lítil en hún er
mismikil samt sem áður. Talið er að líkurnar séu minni hjá
getnaðarvarnartöflum sem innihalda eingöngu prógestógen. Samkvæmt bresku
vísindamönnunum eru meiri líkur á segamyndun við notkun nýrri gerða
blandaðra hormónagetnaðarvarna (stjörnumerkt hér að ofan) en þeirra eldri.
Munurinn er ekki mikill (1,7% meiri líkur með nýrri lyfjunum en þeim gömlu
skv. mbl.is) en það verður samt að hafa þetta í huga og láta lækni velja
hentuga getnaðarvörn og fylgjast vel með einkennum segamyndunar (sjá neðar).

Eftirfarandi upplýsingar eru fengnar úr Sérlyfjaskrá:
Faraldsfræðilegar rannsóknir benda til samhengis milli notkunar samsettra
getnaðarvarnartaflna og aukinnar hættu á segamyndun í bláæðum (segamyndun í
djúpum bláæðum, blóðreksstífla í lungum) og segamyndun í slagæðum
(hjartadrep og skammvinn blóðþurrðaráföll). Þessar rannsóknir hafa sýnt að
hættan á segareki í bláæðum (VTE) eykst við notkun getnaðarvarnartaflna til
inntöku. Áætluð tíðni segareks í bláæðum (VTE) hjá þeim sem nota
getnaðarvarnartöflur til inntöku með lágu östrógeninnihaldi (< 50 míkróg af
etinýlestradíóli) er 10-15 tilfelli á 100.000 kvenár miðað við 4 tilfelli á
100.000 kvenár hjá þeim sem ekki nota töflurnar. Hinsvegar, er áhættan minni
en í tengslum við þungun (þ.e.a.s. 60 tilfelli á 100.000 þungunarár).
Örsjaldan hefur verið greint frá segamyndun í öðrum æðum hjá konum sem nota
getnaðarvarnartöflur, t.d. í lifur, garnahengi, nýrum eða í slagæðum og
bláæðum sjónhimnu. Deilt er um hvort þessi tilvik tengjast notkun
hormónagetnaðarvarna eða ekki. Meðal einkenna segamyndunar í bláæðum og
slagæðum geta verið: Óvenjulegur sársauki í fótlegg og/eða bólga, mikill og
skyndilegur verkur fyrir brjósti, hvort sem hann leggur út í vinstri
handlegg eða ekki, skyndileg andþrengsli, skyndilegt hóstakast, óvenjulegur,
sár og þrálátur höfuðverkur, skyndilegur sjónmissir, að hluta eða að fullu,
tvísýni, óskýrt tal eða málstol, svimi, örmögnun með eða án staðbundinna
krampakasta, slappleiki eða mjög greinilegur dofi sem skyndilega kemur fram
í annarri hlið líkamans eða í ákveðnum hluta hans, hreyfitruflanir, bráðir
kviðarholsverkir. Hættan á segareki í bláæðum hjá notendum
getnaðarvarnartaflna sem innihalda blöndu hormóna eykst með: Hækkandi aldri,
fjölskyldusögu um segarek í bláæðum hjá foreldri eða systkini á yngri árum.
Ef grunur leikur á að kona hafi arfgenga tilhneigingu til slíks, ber að vísa
henni til sérfræðings áður en ákveðið er að nota getnaðarvarnartöflur.
Langvarandi hreyfingarleysi, stórum aðgerðum, aðgerð á fæti eða meiriháttar
áverkum. Í slíkum tilvikum er ráðlegt að hætta notkun taflnanna (a.m.k.
fjórum vikum fyrir ráðgerða skurðaðgerð) og byrja ekki aftur fyrr en tveimur
vikum eftir að konan er komin á hreyfingu aftur. Íhuga skal meðferð með
segavarnarlyfjum ef notkun taflanna hefur ekki verið hætt fyrir aðgerð,
offitu (þyngdarstuðull yfir 30 kg/m2). Deilt er um hugsanleg áhrif æðahnúta
og grunnlægrar segabláæðabólgu við myndun eða aukningu á blóðreksstíflu í
bláæðum. Hættan á segareki í slagæðum hjá notendum getnaðarvarnartaflna sem
innihalda blöndu hormóna eykst með: Hækkandi aldri, reykingum (ráðleggja
skal konum yfir 35 ára aldur að reykja ekki ef þær vilja nota samsettar
getnaðarvarnartöflur), röskun á lípópróteinmagni í blóði, háþrýstingi,
hjartalokukvilla, gáttaflökti. Hafi kona fleiri en einn áhættuþátt fyrir
bláæða- eða slagæðasjúkdómi, eða einn áhættuþátt á alvarlegu stigi, getur
það einnig verið frábending. Einnig ber að íhuga möguleika á
blóðþynningarmeðferð. Leggja skal sérstaka áherslu á það við notendur
getnaðarvarnartaflna að hafa samband við lækni ef einkenna verður vart um
segamyndun. Ef grunur leikur á segamyndun eða það hefur verið staðfest, ber
að hætta notkun getnaðarvarnartaflna. Byrja skal að nota aðra viðeigandi
aðferð til getnaðarvarnar vegna þess að blóðþynningarmeðferð (kúmarín) getur
valdið fósturskaða. Hafa ber í huga aukna áhættu á segareki þegar kona
liggur á sæng. Aðrir sjúkdómar sem hafa tengst aukaverkunum frá æðum eru
sykursýki, rauðir úlfar, blóðlýsuþvageitrunarheilkenni (haemolytic uremic
syndrome) og langvinnur bólgusjúkdómur í þörmum (Crohns sjúkdómur eða
sáraristilbólga). Aukin tíðni mígrenikasta svo og ef þau verða verri við
notkun getnaðarvarnartaflna (sem gæti verið fyrirboði um heilablóðfall)
getur verið ástæða til að hætta strax notkun getnaðarvarnartaflnanna.

Vonandi varpar þetta einhverju ljósi á málið…

Kveðja
Jón Pétur Einarsson, lyfjafræðingu