Enginn skýrir þessi nöfn og hegðun jólasveinanna betur en Jóhannes úr Kötlum.
Það eru nokkrar vísur á undan og eftir, almennt um jólasveinanna, hvaðan þeir eru og svo í lokin hvernig þeir týndust aftur til baka, þannig að sá síðasti fer á þrettándanum. Hér ætla ég aðeins að setja vísurnar um sjálfa jólasveinana. Ég skrifa þær eftir minni, lærði þær sem barn, svo vinsamlegast afsakið ef það eru einhverjar villur.
Vísurnar eru frábærar, takið eftir því hvað þær eru tvíræðar. Hvað haldið þið að fjósakonan og fjósamaðurinn hafi verið að “tala um” meðan Giljagaur notaði tækifærið?
Að ekki sé minnst á tvíræðnina í lýsingum á pörupiltunum, takið sérstaklega eftir Ketkróki. Það skyldi þó ekki vera að eitthvað af óskilgetnum börnum fyrri tíma hefði mátt kenna jólasveinunum?????
Að auki má þess geta að það hafa staðið deilur um hvenær fyrsti jólasveinninn kemur og hvenær sá síðasti. Um Kertasníki segir “ef ekki kom hann síðastur á aðfangadagskvöld” og sumir hafa viljað túlka það þannig að við séum degi á undan að gefa í skóinn. En aðrir hafa bent á að það hafi verið torfært í sveitunum í gamla daga og Kertasníkir hafi verið að heimsækja síðustu heimilin á aðfangadagskvöld. Það segir líka um Kjötkrók, hann “þrammaði í sveitina á Þorláksmessudag”. Það er því alveg ljóst (þetta hef ég úr viðtali við Árna Björnsson þjóðháttafræðing) að Stekkjastaur kom til byggða aðfaranótt 12. desember og var svo að sjálfsögðu allan daginn að heimsækja. Eftir allt þá hafa greyin okkar engin fljúgandi hreindýr og túrbósleða, bara tvo jafnfljóta.
Stekkjastaur kom fyrstur
stinnur eins og tré
Hann laumaðist í fjárhúsin
og lék á bóndans fé
Hann vildi sjúga ærnar
en þeim varð ekki um sel
því greyið hafði staurfætur
það gekk nú ekki vel
Giljagaur var annar
með gráa hausinn sinn
hann skreið ofan úr gili
og skaust í fjósið inn
Hann faldi sig í básunum
og froðunni stal
meðan fjósakonan átti
við fjósamanninn tal
Stúfur hét sá þriðji
stubburinn sá
Hann krækti sér í pönnu
þegar kostur var á
Hann hljóp með hana í burtu
og hirti agnirnar
sem brunnu stundum fastar
við barminn hér og þar
Sá fjórði Þvörusleikir
var fjarskalega mjór
og ósköp varð hann feginn
þegar eldabuskan fór
Þá þaut hann eins og elding
og þvöruna greip
og hélt með báðum höndum
því hún var stundum sleip
Sá fimmti Pottaskefill
var skrýtið kuldastrá
þegar börnin fengu skófir
hann barði dyrnar á
Þau hlupu til að gá að
hvort gestur væri á ferð
þá flýtti hann sér að pottunum
og fékk sér góðan verð
Sá sjötti Askasleikir
var alveg dæmalaus
hann fram undan rúmunum
rak sinn ljóta haus
Þegar fólkið setti askana
fyrir kött og hund
hann snöggur var að ná þeim
og sleikja á ýmsa lund
Sá sjöundi var Hurðasleikir
sá var nokkuð klúr
er fólkið vildi í rökkrinu
fá sér vænan dúr
Hann var ekkert sérlega
hnugginn yfir því
þótt harkalega marraði
hjörunum í
Áttundi var Skyrjarmur
skelfilegt naut
Hann hlemminn on'af sánum
með hnefanum braut
Svo hámaði hann í sig
og yfir matnum gein
uns stóð hann á blístri
og stundi og hrein
Níundi var Bjúgnakrækir
brögðóttur og snar
Hann hentist upp í rjáfrin
og hnuplaði þar
Á eldhúsbita sat hann
í sóti og reyk
og át þar hangið bjúga
sem engan sveik
Tíundi var Gluggagægir
grályndur mann
sem laumaðist á skjáinn
og leit inn um hann
Ef eitthvað var þar inni
álitlegt að sjá
Hann oftast nær seinna
í það reyndi að ná
Ellefti var Gáttaþefur
aldrei fékk sá kvef
en hafði þó svo hlálegt
og heljarstjórt nef
Hann ilm af laufabrauði
upp á heiðar fann
og léttur eins og reykur
á lyktina rann
Ketkrókur sá tólfti
hann kunni á ýmsu lag
Hann þrammaði í sveitina
á Þorláksmessudag
Hann krækti sér í tutlu
þegar kostur var á
en stundum reyndist stuttur
stauturinn hans þá
Þrettándi var Kertasníkir
þá var tíðin köld
ef ekki kom hann síðastur
á aðfangadagskvöld
Hann elti litlu börnin
sem brostu glöð og fín
og trítluðu um bæinn
með tólgarkertin sín
Kveð ykkur,