Sígarettuauglýsingar eru í dag ýmist bannaðar eða háðar ströngum reglugerðum víðast hvar á vesturlöndum. Og nokkuð klárt er að engu frægðarfólki sem annt er um mannorð sitt myndi detta í hug að auglýsa sígarettur.

Þetta var þó ekki alltaf svo. Hér er einn af góðkunningjum söguáhugamanna að tjá sig um ágæti Chesterfield-vindlinga. And-reykingamenn þess tíma (sem voru mun færri en í dag) mun víst hafa hryllt við tilhugsuninni um hverslags jólagjafir óvinir hans fengju, fyrst vinir hans fengu þetta! :)

Hérna sjáum við dreifingu spænskra og franskra mála í heiminum!

Keppni hver getur lesið. Segi ykkur þó að textinn fjallar um tvo presta sem sömdu beinakerlingarvísur fullar af klámi og níð sem fór ekki vel í sýslumanninn.

Hérna er stærri útgáfa
http://img841.imageshack.us/img841/4793/img2849h.jpg

Mannkyn hefur brennt olíu sem nemur um 270 gígatonnum koltvíoxíðsútblásturs síðustu tvær aldir. Þar af hafa um 2/3 verið upp numdir af umhverfinu, líklega mikið til af sjó, sem hefur aukið sýrustig hans. Kolefnið sem við brennum safnaðist upp á nokkrum milljónum alda við loftfirt niðurbrot dauðra lífvera. Megnið af því sem brennt hefur verið hefur verið brennt síðustu tvær aldir, með vaxandi hraða. Í nokkra áratugi hefur átt sér stað umræða um hve lengi þessi auðlind nýtist okkur, og frumkvöðul þeirrar umræðu má sjá hér í myndbandahorninu. Sá maður hét Marion King Hubbert og starfaði sem jarðvísindamaður hjá Shell. Hann spáði því árið 1956 að olíuframleiðsla myndi ná hámarki innan tiltölulega skamms tíma, töldum í áratugum, og framboð á henni myndi skerðast hratt eftir það. Í Norður-Ameríku virðist sá toppur vera hjá genginn, en eigendur olíulinda Arabíu hafa lítið viljað segja um stöðu þeirra.

Miðað við að jarðefnum er brennt hraðar og hraðar má gera ráð fyrir að aflíðandinn á olíuframleiðslukúrvunni verði brattur þegar yfir toppinn er komið.

Nokkur gögn, til gagns og gamans:

How Much of Atmospheric Carbon Dioxide Accumulation Is Anthropogenic?
http://www.strom.clemson.edu/becker/prtm320/commons/carbon3.html

Peak Oil
http://en.wikipedia.org/wiki/Peak_oil

Hrá gögn um koltvíoxíðsmagn í lofti frá Hawaii, elstu samfelldu mælingar slíks af manna höndum, frá mars 1958 til dagsins í dag:
ftp://ftp.cmdl.noaa.gov/ccg/co2/trends/co2_mm_mlo.txt

Hið margfræga sagtennta graf, byggt á þeim gögnum:
http://en.wikipedia.org/wiki/File:Mauna_Loa_Carbon_Dioxide.png

Safnsíða NASA um vísbendingar sem leiða líkur að hnattrænni hlýnun af manna völdum:
http://climate.nasa.gov/evidence/

Hérna sjáum við fyrsta skot Columbiu sem skotið var upp í geim 12 apríl 1981. En þessi flaug fór 28 sinnum uppí geim en sprakk 1 febrúar 2003 yfir Texas á leiðinni niður til jarðar og létust þannig 7 geimfarar.

En þessi flaug var 300.74 daga í geimnum, fór 4,808 sinnum kringum jörðina og flaug 125,204,911 mílur (201,497,772 km) í heild

Rakst á þessa mynd í nýjasta tölublaði af Sagan öll og komst ekki hjá því að mér sýnist sem Hitler hafi keypt pípuhatt einmitt fyrir þetta tilefni, það er að fela standpínuna sem hann fékk á því að vera svona nærri gömlu hetjunni.

Göring hafði sem betur fer tekið með sér þennan ramma í sama tilgangi.

Þarnar er í raun verið að vígja Tannenberg minnisvarðar í austur-prússlandi, um það bil 90 kílómetra suður af Koenigsberg, sem nú heitir Kaliningrad. Ári síðar þegar Hindenburg lést var minnisvarðanum breytt í grafhýsi, þvert gegn vilja konu Páls.

Seinna var grafhýsið rifið til að byggja minnisvarða í Póllandi, sem mig minnir að hafi verið fyrir Varsjá uppreisnina.

Þessi fræga ljósmynd sýnir það sem má líklega kalla “stærstu stund” Adolfs Hitlers. Hún er tekin í júní 1940, skömmu eftir að herir hans höfðu sigrað Frakka og rekið Breta á flótta úr meginlandinu. Veldi hans átti reyndar eftir að breiðast enn meira út á næstu tveimur árum áður en fór að halla undan fæti, en þarna hefur honum nær örugglega fundist “toppinum náð”: Hann hafði sigrað Frakkland!

Hitler hafði allt frá unglingsárum verið mikill áhugamaður um arkitektúr og var sérstaklega hrifinn af stórum listrænum glæsibyggingum – sem sannarlega er nóg af í París. Hafði hann ávallt dáðst mjög að þeirri borg og fyrir hönd Þjóðverja og Austurríkismanna öfundast út í hana. Hann hafði legið yfir bókum og myndum af borginni.

En aldrei hafði hann þó komið þangað. Fyrir Fyrri heimsstyrjöld hafði hann ekki efni á því, og eftir þá styrjöld bar hann slíkan haturshug til Frakka að tæpast hefur honum dottið í hug að heimsækja þá sem túristi. Þess í stað kom hann í fyrsta (og eina) skipti til Parísar sem sigurvegari; “Ég á ‘etta, ég má ‘etta!” hefur kannski verið hugsunin hjá honum þegar hann ákvað þessa óvæntu og stuttu heimsókn þennan þungbúna sumarmorgun. Hann fór ásamt fylgdarliði skot-túr um næstum auðar göturnar, kíkti á helstu staðina (vottaði reyndar virðingu sína í grafhýsi Napóleons Bonaparte í Invalides), og var síðan rokinn aftur heim.

Adolf Hitler átti aldrei aftur eftir að koma til Parísar, en þessi heimsókn hefur líklega eflt í honum þá ætlun sína að gera Berlín framtíðarinnar enn flottari París með stórfenglegum byggingum, “Welthaupstadt Germania” eins og hann kallaði það.

Þegar herir Hitlers neyddust loks til að flýja París árið 1944, fyrirskipaði hann að borginni skyldi gjöreytt með öllum tiltækum ráðum. Sem betur fer ákvað hernámsstjórinn í borginni að virða þau brjáluðu fyrirmæli að vettugi, og eru Frakkar (og allir þeir sem bera virðingu fyrir menningarverðmætum) þeim manni ætíð þakklátir fyrir það.

Og allir hlýddu tindátarnir orðum foringjans
og flýttu sér í austur, til hins fyrirheitna lands

Þeir ráku upp voða öskur, sem heyrðust víða um heim
Og engum tókst að sofna fyrir óhljóðum þeim


Heilmiklu er sleppt í kvæðinu, enda samið árið 1943. En hér koma þó loka-erindin:


En gæfan reyndist hverful, og gekk þeim ekki í vil
Margt fer stundum öðruvísi, en ætlast var til

Því tindátarnir bognuðu og bráðnuðu eins og smér
Svo hörmulegan ósigur beið aldrei nokkur her

Og fólkið sagði; Burt með svoa bölvað ekki sen pakk
og tindátarnir flýðu, en foringinn sprakk

Menn þurrkuðu af sér svitannn og svo komst allt í lag
Var furða þó menn skemmtu sér og gerðu sér glaðan dag?

Þeir settust hver hjá öðrum, eins og sigurvegurum ber
og sumir voru drjúgir og dálítið upp með sér.

Og þannig endar sagan - eða svona hér um bil
- og nú er ekki framar neinn tindáti til

Áfram heldur kvæðið hans Steins Steinarr (sjá fyrri mynd):

Svo komu þeir að sjónum og settust allir þar
Og skelfing lítil eyja þar skammt frá landi var

Og foringinn hélt ræðu og sagði af miklum móð
Nú treysti ég á yður, mín tindátaþjóð

Ég treysti á vorn málstað og tindátans þor
Í eyjunni býr nefnilega óvinur vor

En foringjanum gleymdist eða gætti þess eigi í svip
að enginn fer á sjóinn ef ekki er til neitt skip

Að vaða yfir hafið, getur varla átt sér stað
En tindátarnir höfðu ekki hugsað út í það

Og foringinn varð hávær, eins og honum var tamt
Og hrópaði út í loftið: Við höfum það samt!

Og loksins þegar allt virtist endileysa tóm
tók foringinn að nýju til máls í reiðum róm

Hann sagði: Burt skal halda og hætta þessum leik
Og dugið mér nú piltar og komist fljótt á kreik!

Eitt ríki er til sem veitt oss getur ríkulegri hnoss
Það ríki er langt í burtu og fyrir austan oss.

“Það gerast stundum ævintýri eftirtektarverð
Eitt sinn voru tíu milljón tindátar á ferð

Þeir sögðu það sitt takmark að sigra þennan heim
Og fólkið var svo skelkað að það flúði undan þeim”


Þetta eru fyrstu erindin úr löngu kvæði eftir Stein Steinarr, þar sem hann rakti gang Seinni heimsstyrjaldar. Og ef menn lesa kvæðið allt, þá reyndist hann býsna framsýnn, þó kvæðið væri samið & útgefið árið 1943.

En ungir drengir héldu þó áfram að leika sér með tindátana. Ég man sérstaklega eftir þessum Mathchbox-pakka frá því ég var ca. 10 ára gamall :)