Svo þú neitar því ekki að það er munur á okkur og dýrum?

Hvað meinaru? Maðurinn er dýr. Hann er apategund sem er sérstök að því leiti að hún getur tjáð sig á mjög skilvirkan hátt sem hefur haft gífurleg áhrif á samfélagmyndun hans umfram önnur dýr.

En það er enginn ‘munur’ á manninum og dýrum í heild því maðurinn er bara dýr. Þetta er eins og að spyrja hvort það sé munur á bílum og toyota yaris. Yaris er sérstakur að mörgu leiti og hefur sumt sem aðrir bílar hafa ekki… en hann er bara bíll.

Stundum fylgjum við líka eðlisávísuninni, en vegna þróunar okkar getum við tekið sífellt fleiri sjálfstæðar ákvarðanir.

Hvernig geturu sagt það? Hvernig veistu að það sem þú kallar sjálfstæðar ákvarðanir sé bara ekki mjög flókin eðlisávísun?
Þegar þú setur höndina á heita hellu þá kippiru henni burt löngu áður en sársaukaboðin ná upp í heila. Það er eðlisávísun sem kippir höndinni af hellunni samt finnur þú greinilega að það ert þú sem tekur höndina af.

Svo er ég vel meðvitaður um það að maurar eru með mun sterkara kerfi ‘eðlisávísunar’ en við, þess vegna tók ég þá sem dæmi. Punkturinn var sá að á milli maura og manna finnur þú milljónir af öðrum dýrategundum; fiskar, froskdýr, skriðdýr, spendýr (bæði einfarar og hópdýr með flókið félagslegt mynstur og hegðun) og það er samfeld þróun á heila þessara dýra frá mauraheilanum yfir í mannaheilann.

Hvar nákvæmlega í þróuninni kom þessi guðlegi, yfirnáttúrulegi, ‘andlegi’ eiginleiki inn í myndina sem þú vilt meina að sé óútskýranlegur? Hafa simpansar þá líka ‘sál’ þar sem hegðun þeirra og annarra prímata er mjög svipuð manninum og samfélagsbygging þeirra?

Hvar nákvæmlega í þróuninni frá kolefniseind yfir í mannheilann kemur þessi andlegi partur inn í sem ekki lýtur náttúrulögmálunum?

Hvenær sást þú hest eða kind skrifa bók síðast? Eða semja ljóð? Menning okkar er ekki staðsetjanleg í líkamanum. Eða er hún það? Segðu mér hvar hún er, er hún við hliðina á ímyndunaraflinu? Eða kannski einhvers staðar nálægt lurginum?

Hvenær sást þú frummann lesa bók eða semja ljóð síðast? Fyrir 10.000 árum var ekki til neitt sem hét skrift eða ljóðalestur. Var þá maðurinn ekki enn orðinn andlegur? Hvað með fyrir 200.000 árum þegar tungumálið var enn ekki orðið jafn flókið og það er í dag, var maðurinn þá enn bara slefandi villidýr áður en hann fékk þetta ‘andlega’ sem gerði hann siðmenntaðan?

Það að ég geti ekki útskýrt fyrir þér nákvæmlega hvernig ‘vitund’ okkar verður til við efnahvörf í líkamanum segir ekki neitt. Fyrir 1000 árum gátu menn ekki heldur útskýrt jarðskjálfta… er þá sjálfsagt að áætla að það hafi verið guðlegir kraftar sem ekki þurftu að lúta lögmálum náttúrunnar?

Enda tók ég Dalai Lama bara sem dæmi, kjáni.

Og ég er bara að segja þér að það hafi verið lélegt dæmi, kjáni.

Hvenær sást þú gíraffa síðast gera eitthvað í líkingu við það sem Ghandi gerði?

Hvenær sást þú Ghandi gera eitthvað í líkingu við það sem gíraffi gerði? Hvaða máli skiptir þetta? Ég var aldrei að segja að Ghandi væri gíraffi. Ég geri mér fulla grein fyrir því að manneskjan er ekki nákvæmlega sama tegund og allar aðrar tegundir. Ég geri mér fulla grein fyrir því að manneskjan hafi ekki sama heila og allar aðrar tegundir.

Aðrar tegundir hafa aðra heila og aðra samfélagsmyndan. En aðrar tegundir elska samt afkvæmin sín. Aðrar tegundir geta samt sem áður hjálpað öðrum þegar þeir eiga bágt. Dýr innan annarra tegunda geta aðstoðað hvern annan í neyð.

Aðrar tegundir hafa minni heila sem virka á einfaldara stigi en okkar heili. En það þýðir ekki að það sé eitthvað ‘andlegt’ við okkur. Allt sem við erum finnst í heilanum okkar. Allar okkar tilfinningar, ráðstafanir, ákvarðanir, áætlanir og listaverk komu frá heilanum en ekki einhverju ‘andlegu’.

Það hafa verið til aðrar tegundir sem höfðu vott af því sem við höfum, t.d. Neanderthalsmaðurinn. Hann var ekki beint sama tegund og við en samt sem áður mjög líkur okkur í hugsun og atferli. Hafði hann þetta óútskýranlega ‘andlega’?
Við fáum líklega aldrei að komast að því… við drápum hann.