En taktu nú eftir ICEFROG

Hvað er “vísindalega sannað”?

Að sanna kenningu vísindalega gengur út á það að gera tilraunir sem útiloka allar aðrar skýringar á því fyrirbæri sem kenningin segir til um. Bæði afstæðiskenningin og skammtakenningin hafa verið í ljósi þessarar skilgreiningar “vísindalega sannaðar” með fjölmörgum tilraunum og í dag hefur ekki fengist nein tilraun sem á neinn hátt nær að véfengja þessar kenningar. Þó skal viðurkennast að aðrar nýrri kenningar í eðlisfræði er ekki eins vel studdar af tilraunum enda fer engin vísindarmaður um og segir að þær kenningar séu heilagur sannleikur eins og margir þeir sem aðhyllast hindurvitniskenningar gera með sínar kenningar. Og þar kemur hinn mikli munur á heilindum vísindakenninga og hindurvitniskenningum. Vísindakenningar eru studdar af tilraunum sem gerðar eru af milljónum vísindamanna sem prófa hlutinn aftur og aftur undir ótal mismunandi aðstæðum og sama niðurstaðan fæst í hvert einasta skiptið. Ef svo væri ekki myndi kenningin verða hent út um gluggan en ekki bara sagt að það væri vilji guðs. Hindurvitniskenningar byggja aftur á móti ekki á endurteknum tilraunum, heldur á túlkun manna á því sem þeir sjá, en það er mjög fallvölt sönnun. Í árhundruði hélt hvert einasta mannbarn að jörðin væri miðja alheims. Ekki reyndist sú sönnun betri en það að það er hverju einasta mannbarni ljóst í dag að svo er að sjálfsögðu alls ekki. Þótt að milljónum manna virðist eitthvað er það ekki sönnun á einu eða neinu. Ef hægt væri að sanna með tilraunum að líf sé eftir þetta líf þá er það sannleikur eins langt og mennskur skilningur nær, ef ekki verður að gera ráð fyrir að það sé ekki líf eftir þetta líf. Það vonar hver einast vísindamaður að það sé líf eftir þetta líf en vísindin spyrja ekki um tilfinningar mannanna heldur fara fram á að þeir styðji sínar fullyrðingar með óyggjandi sönnunum.

Tölum eitt dæmi:
Þeir sem aðhyllast líf eftir dauðann nota það sem “sönnun” að milljónir manna hafa séð hvítt ljós í göngum og hafa hitt alla dánu vini og ættingja við gangarmunan. Er þetta “sönnun”. Kannski ekki en er þetta þá “að líkindum satt” og “eðlilegasta skýringin” á þessu fyrirbæri sé að líf sé eftir þetta líf og manneskjan er að fara upp til himna? Til er ákveðin heimspekikenning eftir mann sem heitir Occham og kallast kenningin “rakhnífur Occhams”. Hún segir það að sú kenning sem einföldust er til að skýra ákveðinn hlut er að öllu jöfnu hin sanna kenning. Ef við nú nptum þessa ágætu og rökréttu kenningu þá sjáum við að búa til einhverja kenningu um líf eftir þetta líf og guð og drauga og vofur og árur og þar fram eftir götunum er ekki einaldasta skýringin, sérstaklega þar sem þessi kenning ewr ekki studd á neinn annan hátt. Væri ekki bara einfaldara að segja að þegar fólk deyr þá framleiðir heilinn endorfín sem kemur okkur í vímu þannig að við sjáum allskyns vitleysu. Í blandi við vímuna kemur annað hugarástand sem saman myndar sameiginlega sín flestra manna sem deyja. Það hefur a.m.k verið sýnt með tilraunum að endorfín í miklu magni myndast þegar fólk deyr. Eins þjónar þetta tilgangi sem er að deyfa hugann og taugakerfið til þess að við finnum ekki til þegar við erum étin af rándýrum, sem verður að teljast örugglega algengt þegar við vorum frummenn. Eins er þetta stutt af tilraunum á öðrum dýrum. Er þetta ekki bara einfaldari skýring en öll þessi hindurvitnisvitleysa sem búin hefur verið til, til þess að svala þeirri þörf í okkur að skýra alla hluti út, hvort sem útskýringin er vitsmunaleg eða ekki?

Reynið að vera svolítið gagnrýnin í hugsun en ekki alltaf bara kaupa allt sem Þórhallur miðill og aðrir hans líkir segja ykkur.

kv
skl