Það er til ágætis skilgreining á því hvað telst vísindalegt lögmál og hvað er trúaratriði.

Í sjálfu sér er ekki hægt að sanna eitt né neitt nema í ímynduðum líkönum sem lúta algerlega stærfræðinni. Þannig er t.d. ekki hægt að sanna lögmál eðlisfræðinnar út frá rökleiðslum og tilraunum.

Þess í stað eru sett fram lögmál. Það er einhver regla sem virðist gilda alltaf um sama hlutinn við sömu aðstæður. Engin lögmál eru algild. Sí og æ er verið að sýna fram að gömul lögmál bregðast við nýjar aðstæður. Þá eru ný lögmál sett fram.
Kenningar eru tilgátur um lögmál. Öllum er frjálst að koma með kenningu. Ekki er samt víst að hún reynist lögmál.

EN VEL AÐ MERKJA: Þetta er ekki trúaratriði. Þetta kemur trú ekkert við. Hvað er það sem greinir staðhæfinar vísindanna frá kennisetninum trúarbragaða eða einfaldlega ímyndunum?
Heimspekingurinn Karl Popper setti fram eftirfarandi viðmið:

Form lögmáls verður að vera þannig að hugsanlegt er að hrekja það með tilraun.

Þetta segir eru óhrekjanlegar yrðingar alveg bannaðar! Það gildir um alla trú og dulvísindi. ÞAu eru þannig úr garði gerð að ómögulegt er að hrekja þau. Þess vegna er ekki hægt að rökræða við trúmenn. Allar þeirra kennisetningar eru settar þannig fram að þær sanna sig sjálfar. EN það er nákvæmlega sá eiginleiki sem greinir þær frá vísindalegum lögmálum. Vísindalegt lögmál verður að vera hægt að hrekja.
Komum með tvö dæmi:

1. yrðing: Guð skapaði alheiminn.
Þetta getur aldrei orðið vísindalegt lögmál. Hugtakið guð er nefnilega búið þannig til að það sannar sig sjálft. T.d. ef einhver spyr hvernig hann gat það þá er svarið: Guð er almáttugur. Ef einhver spyr afhverju hann gerði það, þá er sagt: Guð er ofar okkar skilningi. Og svo framvegis.
ÞEssi rökleiðsla er klifun. Hún sannar sjálfan sig. Forsendurnar í upphafi gerir manni ekki kleyft að reyna að hrekja hana. Þetta er eins og segja: Það mun rigna eða ekki rigna á morgun.
Auðvitað er það satt. Yrðingin sjálf sannaði sig. Samt er það ekkert lögmál. Alveg hreint vonlaust lögmál meira að segja.
Svo þegar menn tala um lögmál Biblíunnar þá er bara leiðinda kjaftæði.

2. yrðing: Lögmál Newtons: Kraftur er sama semm massi sinnum hröðum.
Þarna ertu með almennilega vísindalega kenningu. Svona vil ég sjá. Af hverju? Jú vegna þess að hún er hrekjanleg. Hún gæti verið sönn. Hún gæti líka verið ósönn. Það kemur ekki í ljós nema við athugum það. Sannreynum það. Við gætum gert fáeinar einfaldar tilraunir. Niðurstaðan væri alltaf sú sama: Kenningin virðist gilda. Hún virðist gilda alltaf. Kenningin er sem sagt lögmál. Þetta er almennileg sönnun. ÞEtta er það sem greinir vísindin frá dulvísindum. Með vísindaleg lögmál er alltaf hægt að gera tilraun með að hrekja lögmálið. Og það gera menn. Aftur og aftur, við mismunandi aðstæður.
ÞEss vegna gilti þetta lögmál sem almennt lögmál í meira en tvær aldir. En seinna meir kom í ljós að undir ljóshraða þá hættir þetta lögmál að gilda. Í dag er búið að gera tilraunir með það og afsanna þannig lögmál Newtons. Í staðin fáum við nýtt lögmál:
Við eðlilega aðstæður gildir að kraftur er sama sem massi sinnum hröðun, þar sem eðlilegar aðstæður eru miðaðar við mannskepnu stadda á jörðinni.
ÞEtta er fullgilt lögmál. Það er samt óþjált og takmarkað. Einstein kom síðan með almennu afstæðiskenninguna sem er almennt lögmál um þetta viðfangsefni við allar aðstæður. Hún er samt oftast bara kölluð afstæðisKENNINGIN vegna þess að lengi vel var ekki hægt að gera tilraunir með hana, vegna tæknilegra annamarka. Það var samt hugsanlegt, og því gat hún ekki talist óhrekjanleg og þar með trúaratriði.
Í dag er hægt að gera tilraunir með afstæðiskenninguna. Enn sem komið er hefur hún ekki brugðist.
Hún telst því sönn.
Hún er raunveruleg vísindi en ekki bara dulvísindi.
Þa

Það sem nologo sagði…

Já ég held að nologo hafi alveg pakkað þessu saman. :/

Flott grein.
En hún þaggar víst ekki niður í
Þessum þraungsína stofni.

Varðandi að fleygja frá sér að vera góður (indæll)
því sönnun er ekki til fyrir það, er rangt held ég af því að þá erum við í raun komin í sömu aðstæður eftir einhvern tíma nema að þá er spurningin er allt sem við höldum núna að sé illt er það gott. svo ég held að við verðum að treysta biblíunni ( í fyrsta sem ég hrósa biblíunni)
og trúa í stað þess að búa til algera ringulreið með því að hefna sín,drepa , hóta, og margt fleira

P.S. ég veit að þð skiljið ekki orðalag mitt

Varðandi að fleygja frá sér að vera góður (indæll)
því sönnun er ekki til fyrir það, er rangt held ég af því að þá erum við í raun komin í sömu aðstæður eftir einhvern tíma nema að þá er spurningin er allt sem við höldum núna að sé illt er það gott. svo ég held að við verðum að treysta biblíunni ( í fyrsta sem ég hrósa biblíunni)
og trúa í stað þess að búa til algera ringulreið með því að hefna sín,drepa , hóta, og margt fleira

P.S. ég veit að þð skiljið ekki orðalag mitt

já fínt innlegg hjá þér persefone, ánægður meððig.

Ég tel að við þurfum einmitt að gera okkur grein fyrir muninum á því sannanlega (í vísindalegum skilningi þ.e. því mælanlega hrekjanlega með rannsóknum) og því sem ekki fellur undir lögmál raunvísindanna og raunar varla rökfræða, þar sem yrðingar má hrekja röklega samkvæmt stærðfræðilegum (þ.e. heimspekilegum) aðferðum.

Mér þykir margir hér inni á þeirri línu að yrðing þurfi að vera sannanleg til að eiga rétt á sér t.d. yrðingin ,,guð er skapari heimsins“ sem í sjálfri sér er hvorki sannanleg né afsannanleg og samkvæmt þeirra mati því óþarfa órökstudd vitleysa og kjaftæði (málfar sumra kemur nú upp um persónufarið úff mar). Þau virðast halda því fram að maður hafi ekki rétt á að trúa nema því sem sýnt hafi verið fram á (viðhorf sem mig minnir að sé kallað pósitívismi). Gegn þessu viðhorfi held ég fram rétti mannsins til tjáningar. Ég hef rétt á því sem mannvera til þess að tjá mig á þann máta sem ég tel nauðsynlegann til þess að vera skilinn. Til þess að tjá mig þarf ég oft að fara út fyrir það svið sem er takmarkað af raunvísindum og ströngum röklegum lögmálum, þ.e. þegar komið er inn á svið hins ljóðræna og huglæga.

Ef skrítnir hlutir eru að gerast í kringum mig, það sem hægt væri að kalla skemmtilegar eða einkennilegar tilviljanir, hef ég fullan rétt sem hugsandi manneskja að kenna búálfinum um. Á ferðinni er fyrirbæri sem í aldaraðir hefur verið lýst sem búalfum eða reimleika eða öðru slíku og vel má vera að til séu vísindalegar útskýringar á. Vísindalegar útskýringar eru hins vegar ekki það sem skiptir mig máli í þessu tilviki. Það sem skiptir mig máli er frásögnin og að hún sé skilin. Engin ástæða er til þess að taka hana of bókstaflega (og reynsla mín er sú að fólk gerir það ekki). Á sama hátt hef ég fullan rétt á því að nota orðið ,,guð” til að gera mig skiljanlegan, hversu sem það fer í taugarnar á þeim sem þetta hugtak þvælist fyrir.

Meðan hugtakið ,,guð" er ganglegt fyrir mig til þess að tjá mig, og raunar hefur það reynst mér nauðsynlegt, af hverju ætti það að skipta mig máli að ekki sé hægt að vísindalega útskýra það? Það kemur málinu einfaldlega ekki við. Margir trúaðir rugla saman sviði trúarbragða og vísinda og því er miður. Það sama tel ég pósitívistanna gera, þ.e. þeir þröngva lögmálum vísindanna yfir á svið þar sem þau eiga ekki heima.

kraftur = hröðun*massi gefur lífi mínu ekki gildi. Í þessu augnabliki er ég í skapi til að segja að hún sé ekki sannleikur… aðeins staðreynd. rétt eins og að gólfið er hart… frábært, og hvað með það. Hið ljóðræna er sannleikur, þó þar sé ekki fengist við staðreyndir. Að bráðna eins og smjör við augngotur er ekki staðreynd heldur sannleikur. En ég læt það eftir öðrum að segja mér að sanna það. ;cP

jæja sorry hvað þetta er eikkað langt

Mér fynnst stærðfræði góð því þar get ég fengið sönnum um að þetta sé sem er. það er gott að hafa sönnun fyrir hlutunum en ég vil hins vegar trúa á hið óútskýranlega en það væri nú ansi gott að hafa sönnun.;)

totally sammála!! það er ekkert hægt að sanna allt svona :S

Sönnun er 100% stapreynd því að sanleikurinn getur oft verið lígji