Jæja gömul ritgerð sem mig langar að tilla inná huga til að skapa ringulreið..aðalega bara afþví að ég er fokking stigahóra og aumingi. En þið getið bara haft gaman af því :]

Konur

Unnur, dóttir Marðar. Hallgerður kona Gunnars. Og Bergþóra dóttir Skarphéðins og kona Njáls. Þessar konur standa fremri öðrum konum, þær eru gáfaðar, fallegar og sannkallaðir skörungar.

Ekki verður mikið farið í einstakar gjörðir þessa kvenna heldur verður kafað djúpt í heimspekilegar hugsanir um tilvist þeirra, tilgang og hugsanleg geðræn vandamál.

Samt sem áður er ekki hægt að tala um konur í Njálu án þess að nefna húskarlavígin miklu. Þessi furðulegu morð sem byrjuðu með orðunum

“Verk hefi eg þér hugað” og fékk honum öxi. “Far þú í Rauðaskriður. Þar munt þú finna Svart.”

“Hvað skal eg honum?” segir hann.

“Spyr þú að því,” segir hún, “þar sem þú ert hið mesta illmenni? Drepa skalt þú hann,”

(Brennu Njáls Saga. 1991. Örnolfur Thorsson annaðist útgáfuna. 2. útgáfa, 3. prentun. Mál og Menning, Reykjavík.)

Hallgerður og Bergþóra standa í deilum miklum og láta myrða þræla, húskarla og frændur þeirra til skiptis. Gunnar og Njáll, eiginmenn þeirra eiga í erfiðleikum við að halda friðinn..og að halda konunum góðum. Það er spurning hvað hefur gengið á í hausunm á þeim konum. Hvaða tilgangi hafa þessi dráp þjónað, fyrir þær? Ætli þær hafi fengið eitthvað rosa “kikk” útúr þessu?

Konur í íslenskum fornsögum hafa látið taka mis mikið eftir sér. Spurning hvort að þeim hafi ef til vill verið bætt inní sögurnar eftirá, því að stundum hafa þær alls engann tilgang. Nema þá í Húskarlavígunum, þar er verið að fækka persónum. Ætli höfundurinn hafi ekki fengið nóg, orðið svolítið villtur í þessum nokkuð hundruð persónum.

Já, hvað ef að allar kvenkyns persónurnar í Njálu eru aukapersónur, bætt inn eftir að bókin var skrifuð… Er þá nokkur tilgangur með því að hafa kerlingarnar? Konurnar höfðu engin gríðarleg áhrif á söguna, eða hvað? Þær settu allvegna dágóðann svip á hana, gerðu karlana vandræðarlega….og sköpuðu vandræði, nóg af þeim.

Skapið í konunum var það sem ég tók mest eftir. Konur hafa greinilega alltaf verið þekktastar fyrir skapgerð sína. Bestu konurnar voru skörungar. Því meiri líkur á því að konan gæti lamið þig, því betri kvenkostur var hún. Oft þarf lítið til að gera konurnar reiðar, og þótt að húsbóndinn viðurkenni það ekki, þá getur konan gert þeim sem reitir hana til reiði lífið ansi erfitt.

Konur hafa skipt mis miklu máli í bókmenntum í gengum tíðina en hafa oftast táknað annaðhvort mikla reiði/stríð eða mikla ást og rómantík. Millivegurinn hefur enn ekki fundist.

Samkvæmt platonskri heimspeki er líkamleiki kvenna nátengdur náttúrunni og eru þær taldar hafa dýrslegra eðli en karlar. Körlum sem lifðu ekki í samræmi við dygð biðu þau örlög að endurfæðast sem konur.

(Vísindavefur. 2002, 20.desember. „Hverjar eru hugmyndir Platons um eðli og hlutverk karla og kvenna?“ Vefslóð: http://visindavefur.hi.is )

Ímynd kvenna sem grófasta mynd mannsins, hreinar skoðanir og já, dýrsleg hegðun já, sem og hugarfar. Höfundur Njálu hefur ekki verið órafjarri skoðunum Platons. Það var ekki neinn sérstakur kostur að vera kona, en ef þú varst kona þá áttirðu að vera falleg en með flesta aðra hæfni karlmanns til að teljast góð. Platon hafði sérstaka skoðun á kvenþjóðinn og kom það oft fyrir að hann skipti, eða breytti skoðun sinni á stöðu þeirra í heiminum. Konur setti hann í sama sæti og karla í sínu drauma ríki, má segja að hann hafi verið mikið fyrir skörungana en lítið fyrir litlu látlausu stúlkurnar.

Maður tekur lítið eftir “gelgjum” í njálu, stelpunum sem eru sætar, lítið á milli eyrnana, stúlkurnar sem eru vinsælustu stelpurnar í dag. Hvað varð um skörungana? Ætli karlarnir hafi verið orðnir leiðir á vandræðunum, morðunum og öllu veseninu sem þessar skapstóru konur höfðu í för með sér.

Persónulega vill ég miklu frekar vera með konu sem getur lamið mig, þá veit ég hvort hún vill lemja mig eða ekki. En ætli skörungarnir í dag séu ekki í felum…..eða bara hinsegin?
Þótt að mynd kvenna í sögunni sé nokkuð sterk, þeim er ætlað það hlutverk að ráðskast með eiginmenn sína og rústa öllu í þeirra lífi, þá voru kvenmenn á þessum tímum ekki háttsettir. Þær voru heimavinnandi, þær voru einskonar þrælar. Þær réðu ekki alltaf hverjum þær giftust og þær höfðu sín störf sem þau áttu að sinna.

Hlutirnir virðast vera að breytast. Á síðustu árum hafa réttindi kvenna aukist. Ég held að það hafi gerst of hratt. Ekki það að ég hafi neitt á móti konum, þær bara gera sér ekki grein fyrir þessu stóra stökki sem þær hafa tekið á síðustu árum, frá því að vera þræll í þá stöðu að eiga þræla, ef svo má að orði komast.

Kærastan mín fyrrverandi var til dæmis, miklu gáfaðari, sanngjarnari, fallegri og á allan hátt miklu betri manneskja en ég, auðvitað ætti hún að hafa sömu réttindi og ég. Nýliðnir atburðir, Konudagurinn. Þessi konudagur hefur gengið undir nokkrum nöfnum, Hátíðardagur, Mótmæladagur og Jafnréttisdagur. Svo virðist sem að ekki margir skörungar hafi legið í tilurð mótmælanna sem voru á konudaginn þar sem að mér fannst frekar illa að honum komið. Ef að ég hefði vitað af Unni Djúpúðgu eða Hallgerði langbrók í fararbroddi hefði gangan sett á í miklu tignarlegri stíl.

Þegar ég settist niður og byrjaði að skrifa um þessar, konur, skörunga, brautriðjendur, þátt datt mér margt í hug. Ofantalið frelsi kvenna, fegurð, áhrif þeirra á söguna eins og hún leggur sig. Konur eiga alltaf eftir að láta taka vel eftir sér, hvort sem við viljum það eða ekki. Þær hafa áhrif á söguna, sögur og gjörðir óþroskaða karlpeningsins.

Kannski voru sumar konurnar í Njálu nett bilaðar, með nokkrar lausar skrúfur, með gífurlegann losta yfir því að valda þjáningu. En eitt er víst að þær elskuðu að skapa vandræði fyrir eiginmenn sína. Og eins og svo oft gátu aumingja karlarnir ekkert gert.

Njála spannar svo stórt svið að það er mjög erfitt að gera grein fyrir því hver er helsti áhrifavaldur, alls ekki hægt að dæma hvort að konurnar hafa meiri áhrif á gang sögunar en karlarnir. Sagan virðist byggjast upp á óhöppum og misskilningi að vissu leiti og svo græðgi og meintri illsku hinsvegar. Bæði kynin eiga á einhvern hátt þátt í flestum áhrifa þáttunum.

Þegar ég les aftur yfir “ris” Njálu þá finnst mér einhvernvegin höfundinum vera í nöp við konurnar, samt eins og hann troði þeim inní allstaðar sem hann getur. Ætli hann vilji niðurlægja konuna? Gera hana ábyrga gjörðum sínum og bókstaflega kenna henni um allann andskotann. Eða, svona bara “fílingur” sem ég fæ.

Ef að ég væri að skrifa bók á þessum tíma. Konan alltaf nöldrandi í mér að fara að gera eitthvað, leggjast í víking, ekki sitja alltaf á helvítis rassinum og vera að skrifa, við fáum ekki mat eða aðrar vörur fyrir einhverjar skræður. Ég mundi svo sannarlega rakka hana og allann hennar kynstofn niður, hún skyldi sko fá að kenna á því, kannski ekki núna. En þegar fólk fer að lesa um hana og þessar kaldrifjuðu konur, ég mundi eyðileggja líf hennar, rétt eins og hún eyðilagði mitt með öllu vælinu….Farðu bara í víking sjálf…

Í dag, fara konur í víking. Þær sigra lönd, hneppa fólk, konur, börn og karla í ánauð. Standa í viðskiptum, skrifa bækur. Og þær fara í skóla, skrifa ritgerðir um hvaða mynd er dregin upp af konum í Njálu og hvaða áhrif hafa þær á veltu sögunar. Svona, til dæmis. Hvað vantar uppá að þær séu karlmenn? Voðalega lítið, smá líkamlegar breytingar og þá er kominn afbragðs karlmaður. Skörungar í dag eru orðnir miklu algengari en áður, þær eru frekari, gáfaðari og stunda líkamsrækt. Við búum okkur undir tap í stríðinu við skörungana.

Hvaða mynd er dregin upp af konum í sögunni og hvers vegna? Konur eru vondar, þær baka vandræði og rúgbrauð. Og það er bara afþví að höfundurinn var misskilinn og kerlingar tussan sem hann kallaði eiginkonu kom illa fram við hann. Konur voru ekki svona vondar, og ekki karlarnir heldur. Allir voru glaðir og drukku mjöð daginn út og daginn inn. Og þau lifðu öll hamingjusöm til ævi loka…er það ekki annars?


Heimildir….


Jæja, þetta er skondið. Þessi ritgerð er öll spunnin úr hausnum á mér og ég var ekki búinn að lesa njálu þegar ég skrifaði hana..þannig..engar heimildir.

Nema:
(Vísindavefur. 2002, 20.desember. „Hverjar eru hugmyndir Platons um eðli og hlutverk karla og kvenna?“ Vefslóð: http://visindavefur.hi.is )