“Þannig að ef þú værir sá eini sem gætir brotið á rétti mannsins og notað tækið, þá myndirðu ekki gera það?”

Ég sagði það ekki. En þú setur upp svo öfgakennt dæmi. Þú setur það upp í svo stóran yfirvofandi einstakan atburð og fjarstæðukennt dæmi um aðeins eina lausn sem veltur á aðeins einum manni. En sannleikurinn er sá að dauðinn er stanslaust yfirvofandi, bara ekki eins augljóslega og risastór loftsteinn, og lausning veltur á hverjum manni fyrir sig, ekki einum fyrir alla.

“Af hverju ætti tilgangur annarra að skipta mig máli þótt ég samþykki að hann sé til?”

Það er engin krafa að neitt skipti þig máli. Siðfræðin lætur sig ekki varða hugsanir heldur gjörðir. Reyndar er krafan öfug við það sem þú setur fram. Krafan er sú að þú skiptir þér ekki af, látir aðra í friði. Um leið og þú brýtur gegn öðrum ertu búinn að láta þá skipta þig máli. Þá er líka ofbeldi gegn þér réttlætanlegt í beinu hlutfalli við það ofbeldi sem þú hefur beitt. Þeim tilgangi þjóna lögin.

“Hvaðan kom þessi réttur minn og annarra og af hverju ætti þessi réttur minn að skipta mig einhverju máli ef ég get náð fram mínum tilgangi án hans? Ef ég og krakkarnir mínir eru að drepast úr hungri af hverju ætti mér ekki að vera skítsama um þennan rétt minn? Ekki fæðir hann mig.”

Réttur þinn kemur ekki neinsstaðar frá og hann fer ekkert. Hann er einfaldlega athugun. Þú nærð engu fram án hans því hann er óaðskiljanlegur frá þér. Og auðvitað fæðir hann þig. Maður sem ekki getur verndað rétt sinn til að athafna sig hann getur ekki aflað sér og fjölskyldu sinni fæðu. Fæða krefst athafna. Athafnir krefjast frelsis og frelsið er rétturinn til athafna. Sérðu samhengið? Rétturinn er ekkert annað en athugun á því að lífið sé rétt, lífið krefjist athafna og athafnir krefjist frelsis. Þess vegna tölum við um að menn hafi rétt á því að vera frjálsir. Athafnir manna eru réttar (eða í rétti) svo framarlega sem þær aftra ekki athöfnum annarra.

“Hvernig skapar eitthvað órétt gagnvart mér þótt það hindri mig? Ákvarðanir eru bara réttar ef þær eru teknar í samræmi við tilgang manns sjálfs og bara óréttar ef þær eru teknar af manni sjálfum og hindra manns eigin tilgang.”

Nei, nei og aftur nei. Aristóteles útskýrir þetta vel. Hann spyr: er hægt að brjóta á sjálfum sér? Niðurstaða hans er nei, það er ekki hægt. Það er algerlega þitt að ákveða hvaða ákvarðanir eru réttar svo langt sem þær ná að hafa áhrif á þitt líf. Þú hefur sjálfur valið og getur ekki brotið á eigin ákvörðunum, því þú dæmir ákvarðanir þínar sjálfur fyrir þig og ákvarðar með þeim sömu ákvörðunum þinn eigin tilgang. Ákvarðanir þínar geta aðeins verið óréttar og gjörðir þínar í órétti ef þú beitir aðra valdi með þeim. Þá ertu farinn að taka ákvarðanir fyrir aðra en sjálfan þig, þ.e.a.s. búinn að svifta þá frelsinu.

“Ég er ekki að tala um að allir reiði sig á að aðrir sjái fyrir þeim heldur að hjálpa þeim sem eru hjálpar þurfi.”

Dæmirðu svo fyrir sjálfan þig hver er hjálpar þurfi eða dæmir sá sem er þurfi? Eða dæmirðu fyrir aðra hver er þurfi og hver ekki?

“Og gengur nútíma samfélag ekki út á það að reiða sig á athafnir annarra?”

Nei. Það gengur út á að reiða sig á eigin athafnir.

“Reiðir þú þig ekki á það að það einhverjir aðrir framleiði mat sem þú getur síðan keypt?”

Ég reiði mig á sjálfan mig að framleiða hugvit og atorku sem ég sel fyrir peninga sem ég get síðan notað til að kaupa mat af þeim sem kjósa að selja mér hann. Ef ég reiddi mig á að fá matinn án þess að framleiða það sem ég greiði fyrir hann þá væri ég afæta.

“Reiðir þú þig ekki á það að einhver annar framleiði bensín á bílinn þinn á bílinn þinn sem þú getur síðan keypt, eða framleiðirðu það kannski sjálfur?”

Já, það geri ég. Eða öllu heldur framleiði ég eitthvað annað sem ég síðan umbreyti í bensín fyrir tilstuðlan gjaldmiðils og verðlagningar. Ef viðkomandi er ekki tilbúinn að selja mér bensín þá kaupi ég það af einhverjum sem vill selja mér það. Ef enginn vill selja mér það þá finn ég mér annars konar eldsneyti eða öðruvísi fararkost. Ef enginn fararkostur fæst framleiði ég hann sjálfur eða nýti ég mér mína tvo jafnskjótu.

“Spurningin er þá en og aftur: Viltu að heimurinn verði þannig að ránin hætti ef það hefur það í för með sér að fátækt fólk sem nær ekki að skaffa fæðu og börnin þeirra deyja úr hungri?”

Aftur, það skiptir engu máli hvernig ég vil að heimurinn verði. Það er ómögulegt að umbreyta raunveruleikanum með viljanum einum saman. Þeir sem velta sér upp úr slíku eru útópíusmiðir og draumóramenn með allt of mikinn metnað og allt of lítið að gera við hann. Ég lifi í raunveruleikanum hér og nú þar sem óraunverulegir draumaheimar gagnast lítið. Raunveruleikinn krefst athafna, ekki draumóra, og athafnir verða ekki réttlættar með draumórum og góðum ásetningi.

“En það er rétt að lifa eftir sínum tilgangi. Er það sem sagt einhver siðferðisleg kvöð að gera það?”

Nei, það er þitt val. Þú lifir eða lifir ekki, valið er þitt.

“Ég er heldur ekki að tala um að fólk eigi bara að finna tilgang í öðrum heldur að hugsa um fleiri en mann sjálfan þ.e. ég og aðrir, ekki bara ég og ekki bara aðrir.”

Flott, þá er það þinn tilgangur. Aðrir kjósa svo sinn eigin. Er það til of mikils mælst, eða viltu kjósa öðrum tilgang?

“En hvað er annars tilfinningalegt sníkjudýr?”

Bara glósa sem ég hendi fram. Þá á ég við einstakling sem finnur enga ánægju í sjálfum sér heldur er alfarið upp á aðra kominn tilfinningalega. Þ.e.a.s. fær allar sínar jákvæðu tilfinningar frá samskiptum sínum við aðra en líður aldrei vel einum með sjálfum sér og fær enga ánægju úr eigin gjörðum heldur aðeins úr gjörðum annarra. “Emotional Dependency” kalla sálfræðingar það ástand.