Já ég er sammála þér með “köflóttu” húsin. Því miður virðist það vera að koma aftur að einhverju leyti. Það er einhver skuggaleg endurvakning á Mies van der Rohe í gangi (“less is more”). Rem Koolhas er Le Corbusier okkar tíma. Hann er guð í flestum arkitektaskólum, það er selt inn á fyrirlestrana hans eins og rokktónleika og færri komast að en vilja.

En sumar af þessum módernísku byggingum hafa ekkert gildi. Þetta eru lélegar eftirhermur af Corbusier og Mies van der Rohe, sem vantar allan galdurinn sem meistararnir höfðu. Reyndar eru mörg mjög vönduð módernísk íbúðarhús á Íslandi sem á að sjálfsögðu að vernda, en mörg hús voru byggð af vanefnum og hugsunarleysi, og hafa enga hugmyndafræði eða fagurfræði á bak við sig. Ég er ekki að segja að þau verði að vera falleg, en það verður að vera einhver ráðandi hugmynd á bak við þau til þess að þau séu þess virði að vera varðveitt. Auðvitað er ágætt að geyma alltaf hluta af byggingum hvers tíma af því að þær eru hluti af sögu okkar, en aðeins upp að vissu marki. Hver einasti bárujárnsskúr getur varla verið mikilvæg sagnfræðiheimild. Það verður að leyfa nýjar byggingar inn á milli, en halda eftir sagnfræðilegu lagi (historical layer) til þess að sagan gleymist ekki komandi kynslóðum.

Eitt sem ég velti ennþá fyrir mér. Af hverju verða hús að vera falleg? Sjáðu til, arkitektúr, myndlist og skúlptúr hafa alltaf haldist í hendur og farið saman. Á 20. öld gerðist það, að arkitektúr fór allt aðra leið en aðrar listgreinar. Myndlist, skúlptúr og bókmenntir fóru að einbeita sér að því óhlutbundna, losuðu sig við frásagnarhlutverkið, veltu fyrir sér tilvistarlegum spurningum, tjáðu tilfinningar, höfnuðu guði og þjóðernishyggju og hömpuðu tómhyggju og tilgangsleysi, könnuðu fagurfræði ljótleikans. En hvað gerði arkitektúr? Skissaði upp rústir Akrópólis og yfirfærði yfir í ofureinfölduð stærðfræðileg form. Hélt áfram með tæknidýrkun og endalausa framfaratrú sem aðrir listamenn voru löngu búnir að hafna, byggði sér skýjaborgir um fullkomna framtíð þar sem tæknin þjónar manninum, og maðurinn lítur lögmálum verkfræðilegrar formfestu. Þetta er í raun 19. aldar hugarfar, blandað við strangtrúaðan púrítanisma, og á ekkert skylt við það sem við köllum módernisma í myndlist. Jú kannski De Stijl Mondrians og Van Doesburg, og Púrismi Légers og Jeannerats (raunverulegt nafn Le Corbusiers). En hvað varð um kúbistana, súrrealistana og expressjónistana? Paul Klein, Kandinsky og Moholy-Nagy voru reyndar allir kennarar í Bauhaus arkitektaskólanum sem lofaði góðu. En þegar fíflið hann Hitler lokaði honum og þeir þurftu að flýja til Bandaríkjanna er eins og eitthvað hafi farið úrskeiðis, upphaflega sköpunargleðin var ekki lengur til staðar og dauður módernismi eins og við þekkjum hann í dag varð niðurstaðan. Í rauninni var aldrei gerður módernískur arkitektúr á módernískum tíma. En þessu hafa menn verið að reyna að bæta úr á síðustu árum. Nú þarf að ná aftur þeim tengslum sem voru á milli arkitekta og myndlistarmanna og gera arkitektúr sem á samleið með listamönnum nútímans. Sumir hafa verið að vinna með listamönnum, en þá einungis listamönnum sem gera dekoratíva list, þ.e. sem er þægilegt að horfa á. Því ekki að vinna með alls konar listamönnum, ekki bara þeim dekoratívu, og innleiða aftur innihaldsríkan arkitektúr? Arkitektúr er náttúrulega tengdur raunveruleikanum og hversdagslífinu, en er listin virkilega komin svo langt frá því að hún geti ekki átt samleið?